ورشکستگی آبی واژه غریب و البته معناداری است که به کار بردن آن برای وضعیت آبی حال حاضر کشور، تعبیری واقعی به شمار می‌آید. در حقیقت، تراز آبی کشور سال‌ها است که در اثر سوء مدیریت در مصرف و عدم نظارت بر استحصال منابع بین تسلی، منفی شده و وضعیت آبی کشور به سمت ورشکستگی سوق داده‌شده است.
به‌عبارت‌دیگر منابع موجود آب ایران که به خاطر اثرات اقلیمی و انسانی از گذشته نیز محدودتر شده‌اند، دیگر جوابگوی نیازهای رو به افزایش بخش آب نیستند. باید گفت،بدون کاهش جدی مصرف آب در سطح ملی نمی‌توان به از بین رفتن خشک‌سالی اقتصادی-اجتماعی ایران امید داشت.
دلایل متعددی برای وقوع این اتفاقات در کشور می‌توان ارائه کرد که عدم رعایت الگوی مناسب مصرف در همه حوزه‌ها اعم از صنعت، کشاورزی و شرب در صدر آن‌ها قرار دارد.
لزوم رعایت الگوی مصرف آب
در حال حاضر با نظر به کمبود منابع کلی آب، منابع شرب کشور نیز در وضعیت نامناسبی قرار دارند. از دیگر سو حتی در صورت عدم وجود مشکل در منابع کلی آب، هزینه بالای تصفیه آب و انتقال آن به شبکه شهری، دلیلی مهم و حیاتی برای لزوم صرفه‌جویی در بخش شرب است.
در حقیقت چه از منظر اقتصادی و چه از منظر دینی و باورهای مذهبی، رعایت الگوی مصرف در بخش شرب به‌عنوان یک اصل باید پذیرفته شود. اگر میزان مصرف آب بخش خانگی، صنعتی، تجاری و فضای سبز را در سراسر کشور در نظر بگیریم و بر جمعیت ایران تقسیم کنیم به‌طور متوسط در هر شبانه‌روز هر ایرانی ۱۹۷ تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند.
مصرف سرانه آب در بخش خانگی در ایران به‌طور متوسط ۱۵۷ لیتر در روزبه ازای هر نفر است درحالی‌که در کشورهای توسعه‌یافته چون آلمان کل مصرف آب شهری ۱۷۰ لیتر در روزبه ازای هر نفر و مصرف سرانه بخش خانگی ۱۳۰ لیتر در روزبه ازای هر نفر است.
سهم بالای ادارات در مصرف آب
نکته مهم در این رابطه، سهم بالای ادارات در مصرف آب شرب برای مصارف مختلف است. به‌طورکلی میزان و الگوی مصرف آب در هر ساختمان بستگی مستقیم به نوع فعالیت‌های انجام‌گرفته در آن دارد که بر اساس نمودار ذیل، سهم مصارف بهداشتی در آن ۳۷ درصد، محوطه‌سازی و آبیاری محوطه ۲۲ درصد، پخت‌وپز و شست و شوی ظروف ۱۳ درصد و سرمایش و گرمایش ۲۸ درصد است.
گام‌های کاهش مصرف آب در ادارات
به‌منظور مدیریت آب در ادارات ، ابتدا لازم است کلیه مصارف آب در آن اداره شناسایی و اندازه‌گیری شود. سپس یک برنامه جامع برای کاهش مصرف تدوین‌شده و الزامات اجرای آن مشخص گردد. کلیه کارکنان نیز باید از اهمیت اجرای برنامه کاهش مصرف آب مطلع شده و آموزش‌های لازم به آن‌ها داده شود. پس از اجرای برنامه کاهش مصرف، میزان تأثیر اقدامات انجام‌شده اندازه‌گیری شده و از مؤثر بودن اقدامات اطمینان حاصل شود.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مصرف آب در ادارات
علاوه بر این، توصیه‌های موردی مهم اما ساده‌ای نیز وجود دارد که به کار بستن آن‌ها، کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب در ادارات را به همراه خواهد داشت.
۱٫ استفاده از کولرهای کم آب بر
۲٫ جابجایی کولرها به محل‌هایی که کمتر در معرض تابش آفتاب باشند
۳٫ استفاده از سایه‌بان برای کولرهای آبی
۴٫ در صورت امکان استفاده از سیستم‌های سرمایش موضعی به‌جای سیستم‌های مرکزی
۵٫ کنترل مصرف آب برای ظرف‌شویی و پخت‌وپز در اداراتی که رستوران‌دارند و نصب کنتور برای این محل‌ها
۶٫ استفاده از گیاهان همخوان با اقلیم برای فضای سبز ادارات
۷٫ استفاده از کودهای متراکم شده به‌جای فضولات حیوانی در فضای سبز
۸٫ انتخاب زمان آبیاری گیاهان فضای سبز در اوایل روز یا شب
۹٫ استفاده از کودهای گیاهی آلی برای باغچه‌ها
۱۰٫ جلوگیری از نشت شیرآلاتی که امکان جایگزینی آن‌ها با شیرهای کاهنده نیست
۱۱٫ استفاده از درفشان (پرلاتور) برای کلیه شیرهای قدیمی
۱۲٫ کاهش تعداد دفعات چمن‌زنی
۱۳٫ تنظیم تیغه ماشین زنی در حالت ماکزیمم برای حفظ حداکثر رطوبت خاک و درنتیجه حداقل نیاز به آبیاری فضای سبز
۱۴٫ کنترل سرریز و نشت فلاش‌تانک‌ها
۱۵٫ کنترل نشت شیرآلات و اتصالات
۱۶٫ عدم آبیاری باغچه‌ها در روزهای بارانی
۱۷٫ سعی در پرورش گیاهان مشابه ازلحاظ نیاز آبی در کنار باغچه‌ها زیرابه زمانی یکسان برای آبیاری نیاز دارند.
۱۸٫ وجین علف‌های هرز فضای سبز تا از آب و مواد مغذی استفاده نکنند
۱۹٫ خودداری از کاشتن گیاهان تزئینی و نصب فواره‌هایی که آب را در هوا پخش می‌کنند.
۲۰٫ از شست و شوی وسایل نقلیه با آب شرب جلوگیری شود.
۲۱٫ برای شیرهای معمولی حداقل درفشان نصب گردد.
۲۲٫ کلیه لوله‌ها با توجه به شرایط آب و هوایی عایق‌کاری گردد تا در تابستان برای رسیدن به آب سرد مقدار زیادی آب هدر داده نشود و در زمستان برای رسیدن به آب گرم
۲۳٫ محل قرار گرفتن آب‌گرم‌کن در آبدارخانه با محل مصرف حداقل باشد.( به علت جلوگیری از هدر رفتن آب سرد داخل لوله)
۲۴٫ از سر دوش‌های کاهنده برای دوش‌ها استفاده شود.
نویسنده: سرتیپ دوم پاسدار مهدی معصوم بیگی فرمانده انتظامی استان اصفهان
