کاربرد ضریب بتا در سرمایه گذاری اوراق بهادار در بورس

برای درک کاربرد ضریب بتا به چند مثال‌ توجه کنید:

• اگر ضریب بتای سهمی برابر با یک باشد، افزایش و کاهش قیمت آن سهم  مطابق افزایش یا کاهش بازار خواهد بود.

• اگر ضریب بتای سهمی بیشتر از یک باشد، نوسانات بازدهی آن سهم بیشتر از نوسانات بازار خواهد بود و به آن دارایی پرریسک گفته می‌شود. بالعکس، دارایی‌هایی که ضریب بتای آن‌ها کمتر از یک باشد، نوساناتی کمتر از نوسانات بازار را تجربه خواهند کرد و به آن‌ها دارایی کم‌ریسک گفته می‌شود.

• اگر ضریب بتای سهمی دو باشد، افزایش و کاهش قیمت آن دو برابر شاخص بازار خواهد بود؛ یعنی هنگامی‌که بازار ۱۰ درصد رشد قیمت را تجربه می‌کند، قیمت این سهم ۲۰ درصد افزایش می‌یابد و زمانی که بازار ۱۰ درصد سقوط می‌کند، قیمت این سهم ۲۰درصد کاهش می‌یابد.

• سهمی که بتای آن نیم است، اگر رشد شاخص بازار ۱۰ درصد باشد، رشد قیمت آن سهم پنج درصد خواهد بود و اگر بازار ۱۰درصد افت کند، ارزش این سهم پنج درصد افت خواهد کرد.

• سهمی که بتای صفر دارد، با نوسانات بازار تغییر نمی‌کند و این بدان معنا است که نمی‌توان هیچ رابطه‌ای میان رشد و افت بازار و رشد یا افت این سهم پیدا کرد.

• همچنین اگر سهمی بتای منفی داشته باشد، رفتار آن درست عکس رفتار بازار است؛ به‌عنوان‌مثال اگر بتای سهمی منفی یک باشد، درصورتی‌که بازار ۱۰ درصد رشد کند، ارزش این سهم ۱۰ درصد کاهش می‌یابد.

• گفتنی است با محاسبه ضریب بتا می‌توان به این پرسش پاسخ داد که آیا تغییرات بازار بر روی سهام یک شرکت یا سبدی از سهام شرکت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد یا خیر؟

برای محاسبه بتای یک سبد از دارایی‌های سهام یا صندوق سرمایه گذاری ،کافی است بتای هر یک از سهام سبد دارایی مذکور را به دست آورده و میانگین موزون بتای آن‌ها را محاسبه کنیم که معادل بتای آن صندوق یا سبد از دارایی‌ها است.

بدیهی است که اگر بتای سبد یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک کوچک‌تر از یک باشد، هنگام کاهش ارزش بازار، ارزش دارایی‌های آن کمتر از بازار کاهش می‌یابد و ریسک سبد سهام یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک در مقابل ریسک بازار پایین‌تر است.

*فرمول ریاضی محاسبه بتا از کواریانس بازده سهم یا سبد و بازده بازار تقسیم بر واریانس بازده‌های بازار بدست می‌آید.

*واحد تحقیقات و همایش های سرمایه گستران