به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از خراسان شمالی، المان‌های شهری به عنوان نمادهای هویت‌بخش و جلوه‌های بصری در شهرها نقش بسیار مهمی در ارتقای کیفیت فضای شهری دارند.
این عناصر علاوه بر زیباسازی، وظیفه انتقال پیام‌ها، مفاهیم فرهنگی و تاریخی یک منطقه را نیز بر عهده دارند، در این میان شهر بجنورد به عنوان مرکز استان خراسان شمالی از ظرفیت‌های بالایی برای طراحی و بهره‌برداری از المان‌های شهری برخوردار است.
بجنورد با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی نیازمند المان‌هایی است که بتواند تاریخ، فرهنگ و ویژگی‌های بومی این شهر را به نمایش بگذارد.
استفاده از طرح‌هایی که ریشه در سنت‌ها و آداب و رسوم منطقه دارد، می‌تواند احساس تعلق خاطر شهروندان به شهر خود را تقویت کند، علاوه بر این وجود نمادهای منحصربه‌فرد می‌تواند به جذب گردشگران و ایجاد هویت بصری برای شهر کمک کند.
یکی از چالش‌های اصلی در طراحی و نصب المان‌های شهری در بجنورد، لزوم هماهنگی با معماری سنتی و بومی منطقه است.
به کارگیری موادی همچون سنگ، چوب و آجرهایی با رنگ‌های طبیعی، نه تنها جلوه‌ای زیبا ایجاد بلکه ارتباطی عمیق‌تر با گذشته فرهنگی این منطقه برقرار می‌کند، همچنین توجه به جنبه‌های مدرن در طراحی المان‌های شهری ضروری است.
ایجاد تعادل میان سنت و مدرنیته راهی برای حفظ اصالت و در عین حال به‌روزرسانی فضاهای شهری محسوب می‌شود و می‌توان در طراحی فضاهای شهری از این فرصت بهره برد تا نمادهایی طراحی شود که ترکیبی از تاریخ و نوآوری باشد و به عنوان عناصر شاخص شهر شناخته شود.
اهمیت المان‌های شهری به بعد فرهنگی محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند به مسائل زیست‌محیطی نیز گره بخورد، به عنوان مثال ایجاد فضاهایی که از المان‌های سازگار با محیط زیست استفاده می‌کنند، می‌تواند پیام‌آور حفاظت از محیط زیست و اهمیت توسعه پایدار باشد.
این موضوع در شهرهایی همچون بجنورد که دارای طبیعت بکر و زیبا است، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
لزوم تقویت نمادها و نشانه‌های شهری بجنورد
سیدمحسن موسوی، استاد شهرسازی دانشگاه بجنورد به خبرنگار سرمایه گستران اظهار می‌کند: نمادهای شهری به‌عنوان مؤلفه‌های شاخص می‌تواند نقش اساسی در شناخت، خوانایی و تصویر ذهنی یک شهر ایفا کند.
وی می‌افزاید: نمادها ممکن است به گذشته مرتبط یا بیانگر دوره معاصر باشد؛ نمونه‌هایی همچون برج آزادی و برج میلاد در تهران نمایانگر چنین ارتباطاتی است که علاوه بر وجه هویتی، در ابعاد جهانی نیز تأثیرگذار هستند.
عضو شورای اسلامی شهر بجنورد ادامه می‌دهد: نمادهای شهری می‌تواند ابزاری برای نمایش ظرفیت‌های شهری، هدایت نقشه‌خوانی، جهت‌یابی و معرفی ویژگی‌های منحصربه‌فرد شهرها باشد.
موسوی با اشاره به ظرفیت نشانه‌های طبیعی و مصنوعی، اضافه می‌کند: پارک باباامان یک نمونه ملی در حوزه نشانه‌های شهری بجنورد محسوب می‌شود.
وی بر لزوم توسعه و تقویت نشانه‌ها و نمادهای شهری تأکید و خاطرنشان می‌کند: شهر بجنورد در این زمینه با کاستی‌هایی روبه‌رو است و می‌توان با ایجاد طرح‌هایی همچون شهر موزه و استفاده از همکاری‌های بین‌سازمانی، بر این نقصان‌ها غلبه کرد.
استاد شهرسازی دانشگاه بجنورد عنوان می‌کند: ارتباط با دفتر یونسکو در ایران برای ثبت بجنورد به‌عنوان یک شهر خلاق، می‌تواند بستری برای تحول در شهر و جذب سرمایه‌های خلاق فراهم کند؛ شهرهای خلاق همچون رشت در حوزه غذا یا سنندج در حوزه موسیقی، تجربیات موفقی در این زمینه داشته‌اند.
موسوی با بیان اینکه خلاقیت و نوآوری شهری از عوامل کاهش فقر و تقویت اقتصاد شهری است، می‌گوید: خلاقیت شهری، افزون بر زنده‌سازی هویت شهر به ماندگاری گردشگران و رونق اقتصادی بجنورد کمک خواهد کرد؛ این اقدامات نیازمند همکاری میان مدیریت شهری، اداره میراث فرهنگی و سایر نهادهای ذی‌ربط است.
وی با اشاره به تلاش‌های اولیه مرکز آموزش، پژوهش و مطالعات راهبردی شورای شهر بجنورد ابراز امیدواری می‌کند: با تدوین بودجه‌های مناسب، مطالعات جامع و اجرای طرح‌های خلاقانه، شاهد تحقق این اهداف در آینده‌ای نزدیک باشیم.
نادیده گرفتن متخصصان در حوزه طراحی المان‌ها
طیبه سلیمانی، کارشناس حوزه معماری نیز با اشاره به نقش فناوری‌های نوین در بهینه‌سازی طراحی و اجرای پروژه‌ها بر لزوم استفاده از ابزارهایی همچون نرم‌افزارهای طراحی سه‌بعدی و فناوری‌های هوشمند برای مدیریت منابع شهری و ارتقای خدمات عمومی تاکید می‌کند.
وی به خبرنگار سرمایه گستران می‌گوید: این فناوری‌ها می‌تواند به افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت پروژه‌ها و مدیریت بهتر خدمات شهری از جمله روشنایی، امنیت و حمل‌ونقل، کمک شایانی کنند.
این کارشناس با اشاره به وضعیت موجود بجنورد و چالش‌هایی همچون کمبود بودجه، بروکراسی اداری و کمبود هماهنگی میان نهادهای مرتبط را از مشکلات اصلی در پیاده‌سازی پروژه‌های شهری این شهر عنوان می‌کند.
سلیمانی عنوان می‌کند: کمبود تخصص در بعضی حوزه‌های طراحی و نگهداری نکردن مناسب از المان‌های شهری موجب کاهش جذابیت فضاهای شهری و کاهش حس تعلق شهروندان بجنورد به المان‌ها شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: بعضی المان‌ها به دلیل نبود برنامه‌ریزی دقیق برای مرمت و نگهداری، دچار فرسایش شده‌اند و تأثیر منفی بر زیبایی و کیفیت فضای شهری بجنورد داشته است.
ضرورت الگوگیری از پروژه‌های شهرهای موفق و بومی‌سازی آن‌ها
سلیمانی نقش شورای شهر را در بهبود وضعیت پروژه‌ها و المان‌های شهری حیاتی می‌داند و تصریح می‌کند: شورای شهر باید اولویت‌های شهری را بر اساس نیازهای واقعی شهروندان تنظیم و نظارت دقیقی بر روند اجرای پروژه‌ها اعمال کند.
وی بر اهمیت ارتباط مداوم مسئولان با شهروندان تأکید و اضافه می‌کند: دریافت بازخوردهای عمومی می‌تواند در موفقیت پروژه‌ها و افزایش رضایت شهروندان نقشی اساسی داشته باشد.
این کارشناس حوزه معماری با اشاره به پروژه‌های موفق در شهرهایی همچون تهران و اصفهان، اظهار می‌کند: الگوگیری از این پروژه‌ها و تطبیق آن‌ها با شرایط محلی بجنورد می‌تواند دستاوردهای مثبتی را برای این شهر به ارمغان آورد.
موسوی بر لزوم مشارکت میان متخصصان، شهروندان و مسئولان تأکید می‌کند و ادامه می‌دهد: برای ایجاد تحول در بجنورد باید از رویکردهای مشورتی استفاده و تصمیم‌گیری‌ها بر اساس داده‌های دقیق و نیازهای واقعی انجام شود.
وی اضافه می‌کند: طراحی اصولی و هوشمندانه فضاهای شهری می‌تواند بستری مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید و ایجاد فرصت‌های توسعه فراهم کند.
این کارشناس معماری با نگاهی امیدوارکننده به آینده بجنورد اظهار می‌کند: اگر تلاش‌ها به شکل یکپارچه صورت گیرد و از ظرفیت‌های بومی شهر بهره‌برداری شود، بجنورد می‌تواند الگویی در زمینه طراحی شهری باشد که این امر نه تنها کیفیت زندگی شهروندان را بهبود می‌بخشد، بلکه جایگاه این شهر را در میان شهرهای توسعه‌یافته ارتقا خواهد داد.
طرح‌های ویژه در دست اجرا است
سیدمحمدعلی کشمیری، شهردار بجنورد دراین‌باره به خبرنگار سرمایه گستران می‌گوید: سال جاری طرح‌های متنوعی برای نوروز در دست اجراست؛ المان‌های جدیدی با همکاری اساتید فن و دانشگاهی طراحی شده است که همزمان با نوروز و ماه رمضان، نصب و رونمایی خواهد شد.
وی می‌افزاید: در بخش دیوارنگاره‌ها نیز طرح‌های ویژه‌ای آماده و کار بر روی این پروژه‌ها آغاز شده است، به عنوان مثال چهارراه ۱۷ شهریور با دیوارنگاره‌هایی با تم اقوام طراحی شده است و توسط هنرمندان بومی جلوه تازه‌ای پیدا خواهد کرد.
شهردار بجنورد از اجرای طرح‌هایی مرتبط با نورپردازی، المان‌های حجمی و نقوش دیواری خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: تعداد المان‌ها و دیوارنگاره‌ها به شرایط بودجه بستگی دارد و بخشی از آن‌ها به هنرمندان شهر سپرده شده است؛ تعدادی دیگر نیز از طریق خریداری تأمین خواهد شد.
این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که استفاده از فناوری، برنامه‌ریزی جامع و توجه به همکاری و مشارکت مردمی می‌تواند تحول مثبتی در فضای شهری بجنورد ایجاد کند.
توجه به این مسائل نه تنها مشکلات کنونی را رفع، بلکه فرصتی برای آینده بهتر برای شهر و شهروندان آن فراهم می‌کند.
المان‌های شهری به زیبایی و جذابیت محیطی شهر کمک و بستری برای تقویت مشارکت اجتماعی و تعامل شهروندان فراهم می‌کند، از این رو طراحی و اجرای صحیح این عناصر نیازمند نگاه کارشناسانه و بهره‌گیری از ظرفیت هنرمندان محلی است تا بجنورد به شهری متمایز و پیشرو در زمینه هویت‌بخشی شهری تبدیل شود.
منبع خبر : ایمنا
