به گزارش پایگاه خبری سرمایه گستران و به نقل از ایرنا، گلستان با افزون بر ۲۱هزار کیلومتر مربع وسعت واقع در شمال کشور دارای تنوع اقلیمی از نیمه مرطوب و معتدل تا نیمه خشک و خشک است، میانگین بارندگی مناطق مختلف آن نیز از ۱۵۰ تا ۸۵۰ میلیمتر متغیر بوده و عرصه های منابع طبیعی آن را کوهستان های مرتفع، دشت های هموار، مناطق پست و شوره زار و نیز دریا تشکیل می دهد و این درحالی است که هم اینک مناطقی از آن بویژه در شمال استان در معرض خطر بیابانی شدن قرار دارند.
تا قبل از تهدید بیابانی شدن منابع طبیعی استان گلستان طبق گزارش منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان بیش از ۲۶ هکتار بیابان در این استان وجود داشت، ولی مسوولان این اداره کل از سال قبل به طور رسمی زنگ تهدید بیابانی شدن منابع طبیعی استان به ویژه در شمال آن را مطرح کردند.
تهدید جدی بیابانی شدن بخشی از اراضی گلستان را مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در آبان ماه سال ۹۴ در مصاحبه ای با خبرگزاری جمهوری اسلامی بیان کرد و از معرفی بخشی از این خطه شمالی ایران توسط سازمان جنگل ها و مراتع کشور به عنوان منطقه در معرض بیابانی شدن خبر داد.
ابوطالب قزلسفلو با ابراز نگرانی از خطر بیابانی شدن عرصه های منابع طبیعی استان ،افزود: اراضی در معرض بیابانی شدن بیشتر در شمال گلستان و در حوزه شهرستان های گنبدکاووس، مراوه تپه، گُمیشان، آق قلا و آزادشهر قرار دارد و سطح آن حدود۴۶۰ هزار هکتار است.
به گفته وی هم اینک بیش از ۱۰۶ هزار هکتار اززمین های زراعی و ۳۴۵هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی استان در خطر بیابانی شدن قرار دارد.
کارشناسان علت اصلی قرار گرفتن بخشی از اراضی زراعی و منابع طبیعی گلستان در معرض پدیده بیابانی شدن را نداشتن شرایط خوب بارندگی در شمال و شرق استان، از بین رفتن پوشش گیاهی، فقر مراتع، هجوم ملخ ها به مراتع، قطع درختان، مجاورت استان با صحرای ‘قره قوم’ ترکمنستان بیان می کنند.
کارشناسان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی در گلستان برای مقابله با این پدیده توصیه می کنند که باید ازعوامل شاخص و موثر در این خصوص مانند بوته کنی، چرای مفرط دام، تبدیل مراتع به دیم زار، معدن کاوی، جاده سازی، توسعه شهر و روستا بدون مطالعه های لازم و حفر چاه های غیرمجاز به شدت ممانعت به عمل آید.
با این وجود، برای بیابان زدایی از اراضی در معرض تهدید در استان گلستان لازم است بیش از گذشته حمایت جدی مسوولان ارشد استانی از دستگاه های مرتبط در انجام طرح مطالعه نحوه مقابله با اراضی در معرض بیابانی شدن استان و شتاب درعملیاتی شدن اجرای طرح های مقابله در بازه های زمانی کوتاه، میان مدت و بلندمدت انجام گیرد تا با زیان های سنگین آن در سال های آتی مقابله شود.
استان گلستان دارای یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار اراضی ملی، ۴۵۲ هزار هکتار جنگل، ۸۶۲هزار هکتار مرتع، ۲۰ هزار هکتار اراضی ساحلی، ۶۲ هزار هکتار اراضی مستحدث و اراضی موات است.
بیابانی شدن اراضی پدیده ای طبیعی و آسیب رسان است ولی برای کشورهای کم آب، خشک و نیمه خشک زنگ خطری است که باید زودتر جدی گرفته شود.
به دلیل اهمیت موضوع، ۱۷ژوئن (۲۸خرداد) به عنوان روز جهانی بیابان زدایی در جهان نام گذاری شده است و این بهترین فرصت برای یادآوری به مسوولان و جامعه گلستان و تلاش در مقابله با پدیده بیابان زایی می باشد.
روز جهانی بیابان زدایی برای نخستین بار در سال ۱۹۹۷ میلادی نامگذاری شد در حالی که ایران در سال ۱۹۹۶ میلادی ( سال تاسیس کنوانسیون ) به کنوانسیون جهانی مقابله با بیابان زایی پیوسته است.
امسال برنامه های روز جهانی مقابله با بیابان زایی باشعار حفاظت از زمین، احیاءاراضی و مشارکت مردم برگزار می شود.
همچنین باید گفت که مجموعه کارهایی که درچارچوب طرح های جامع توسعه در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب صورت می گیرد و مبتنی بر اصول پایدار است، بیابان زدایی می باشد.
اصول پایدار در بیابان زدایی توجه به عوامل بازدارنده، اصلاحی واحیاء است که شامل برنامه های آگاهی بخشی و ترویجی؛ اصلاح روش های شخم، بهبود شیوه آبیاری، کودپاشی، دامداری و بذرپاشی، بذرکاری، نهال کاری، احداث بادشکن، آبیاری و حفاظت است.
علی اصغر تیموریان
