پس از یک ساعت گفت و گو با معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی در پایان این جمع بندی بدست می آید که دیدگاه نوینی در عرصه اشتغال کشور در حال شکل گیری است،« دیدگاهی مبتنی بر باور توانمندی نیروی انسانی و توسعه پتانسیل های در اختیار و نه فقط تزریق منابع جدید مالی». عیسی منصوری که تجارب ارزشمندی در اجرای پروژه های اشتغال در کشورهای مختلف جهان از طریق سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد(یونیدو) دارد، امروز در حوزه اشتغال کشور راه حل های نوینی را راهبری می کند.
**رشد اقتصادی و اشتغال منصوری معتقد است، رشد اقتصادی لزوما و در کوتاه مدت منجر به اشتغال نمی شود ، اما زمانی که رشد به دنبال مشارکت های مردمی ایجاد شود می توان در انتظار اشتغال منتج از رشد بود. به گفته معاون توسعه اشتغال وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی، رشدی که از مشارکت مردمی حاصل نشود نمی تواند معیشت مردم را ارتقا دهد. باید سیاست گذاری های اشتغال به گونه ای باشد که صنایع کوچک نظیر صنایع کفش، پوشاک، گردشگری، فناوری اطلاعات و برخی از رشته های دیگر، که ظرفیت متناسب تری از رشد و اشتغال دارند، رونق بگیرند. منصوری می گوید، کسانی که رشد محور فکر می کنند صرفا به دنبال ارزش افزوده بزرگ از طریق صنایع بزرگ هستند. بنابراین وقتی درباره پرداخت تسهیلات به صنایع صحبت می شود، یا این منابع به صنایع بزرگ تخصیص می یابد و یا اینکه اگر هم به صنایع کوچک تخصیص داده شود به همان سیاق صنایع بزرگ است. به گفته وی، هم اکنون در ایران افول صنایع بزرگ قدیمی نظیر فولاد شروع شده است. این موضوع به وضوح در برخی از شهرهایی که ذوب آهن و فولاد دارند مشاهده می شود. در حالی که جهان با مازاد تولید فولاد مواجه است، ما همچنان بر تولید فولاد به سبک سنتی ادامه می دهیم. در حالی که مازاد تولید سیمان داریم همچنان به سرمایه گذاری در این صنعت تمایل داریم. وی عمده صنایع بزرگ کشور را موج دومی عنوان کرد و گفت: در دوره رکود، صنایع بزرگ دچار افول می شوند. چنین تجربه ای در دیگر کشورها هم رخ داده است. با افول صنایع بزرگ طبیعی است که اشتغال ریزش یابد و اشتغال جدیدی هم در این نوع صنایع ایجاد نشود. به گفته منصوری، در دوره رکود باید به دنبال صنایعی رفت که در شرایط یاد شده وضعیت مناسبتری دارند. معاون امور اشتغال وزیر کار با بیان این که ممکن است امسال رشد اقتصادی به بیش از ۵ درصد برسد اما اشتغالی از این رشد حاصل نشود، افزود: تاکنون پنج برنامه توسعه ای در کشور اجرا شده است اما همه برنامه ها فاقد سیاستگذاری های اشتغال بود. به عبارتی راهکاری برای توسعه اشتغال بیان نشده بود.
**راه حل چیست؟ وی با اشاره به نقش بنگاه های خرد، کوچک و متوسط گفت: هم اکنون ۸۵درصد اشتغال کشور در دست بنگاه های خرد، کوچک و متوسط است. وی معتقد است، اشتغالی که با وام شروع شود بندرت پایدار می ماند. حتی دادن وام به واحدهای مشکل دار نمی تواند مشکلات آنها را کاهش دهد زیرا تمامی مشکلات آنها فقط به دلیل نبود پول نبوده که با تخصیص تسهیلات رفع شود. بدیهی است که بخش قابل توجهی از منابع تخصیصی تبدیل به تولید و اشتغال نشود.
** گسترش بنگاه های خرد، کوچک و متوسط راه حل توسعه اشتغال منصوری معتقد است: برای توسعه اشتغال در کشور باید تمرکز خود را بر گسترش بنگاه های خرد، کوچک و متوسط قرار دهیم، این در حالی است که برای توسعه این نوع بنگاه ها برنامه ای تدوین نشده است. منصوری درباره برنامه های اشتغال وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی می گوید: فرآیند جدید سیاستگذاری اشتغال شروع شده است که می تواند حلقه مفقوده کشور را پرکند. طرح توسعه رسته های اشتغال منطقه ای(تکاپو) و طرح توسعه اشتغال فراگیر(حرکت) از جمله برنامه های اشتغال در این وزارتخانه در چارچوب فرایند جدید سیاست گذاری است که به طور جد در حال پیگیری هستیم. وی دیگر اقدام های ارزشمند حوزه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را شناسایی مزیت های هر استان عنوان کرد و گفت: مزیت های نسبی برای اشتغال حتی در شهرستان های هر استان متفاوت است بنابراین مزیت ها برای برنامه ریزی ها باید در نظر گرفته شود. منصوری گفت: همچنین باید بیکاران در هر منطقه بر اساس شایستگی ها، مهارت و میزان تحصیلات شان بررسی شوند تا بر اساس جمعیت بیکاران و مزیت های استانی، شغل تعریف شود.
**اقدام های عملی شروع شده است این مقام مسوول با اشاره به اینکه در کدام استان های کشور طرح های اشتغال از طریق بنگاه های خرد، کوچک و متوسط شروع شده است، گفت: به عنوان مثال رسته های شغلی در استان خراسان رضوی در زمینه تولید کفش، پوشاک و زعفران شناسایی شده و مراکز تربیت نیروی ماهر در این استان ایجاد شده است. منصوری افزود: مرکز طراحی کفش در شهر تبریز در حال آماده سازی است و مربیانی از کشورهای ایتالیا و ترکیه برای آموزش طراحی به ایران آمده اند. وی با اشاره به تجربه کشور ویتنام در تولید کفش گفت: وقتی که ویتنام تولید کفش را با کمک یونیدو شروع کرد در وهله نخست با برندهای مشهور جهانی همکاری کرد و بتدریج تولید کفش های با کیفیت را با برند ملی شروع کرد و هم اکنون ویتنام بخشی از بازار جهانی کفش را در اختیار دارد. منصوری گفت: هم اکنون تولیدکننده های کوچک می توانند کفش مورد نیاز برای کفش ملی را در ایران تولید کنند ، بدون اینکه نیاز به راه اندازی کارخانه بزرگ کفش ملی باشد. این مقام ارشد حوزه اشتغال کشور افزود: با طرحی که برای تبریز در دست انجام است صنعت کفش این شهر به ۵ تا ۱۰برند بزرگ خارجی وصل می شود و در صورت انجام درست کار به بازار جهانی متصل شویم. منصوری درباره فعالیت ها در حوزه فناوری اطلاعات کشور گفت: با کمک بخش خصوصی و دو وزارتخانه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین فارغ التحصیلان فناوری اطلاعات ، اقدام های موثری در استان کردستان به نتیجه رسیده است و هم اکنون پنج استان دیگر را در دستور کار قرار داده ایم. به گفته وی ، در استان کردستان چهار هزار نفر فارغ التحصیل رشته فناوری اطلاعات داریم که با بودجه هشت هزار میلیارد ریالی (۸۰۰میلیارد تومان) تخصیص یافته برای توسعه زیر ساخت، زمینه خوبی برای توسعه بسترهای ایجاداشتغال فارغ التحصیلان این رشته فراهم شده است. سعی ما این است با استفاده از این ظرفیت ، خلق ثروت و اشتغال بکنیم. منصوری در نمونه دیگر سازوکار ایجاد اشتغال از طریق تشکیل نهادهای مورد نیاز، به راه اندازی آزمایشگاه عسل در مهرشهر کرج اشاره کرد و گفت: این رسته ظرفیت بالایی برای توسعه دارد. معاون توسعه اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: به علت مشکلات زیست محیطی توان گسترش زنبورداری را در کشور نداریم اما می توانیم تا حدودی در این بخش اشتغال ایجاد کنیم. وی زنبور داری را مکمل فعالیت روستایی عنوان کرد و گفت: استان لرستان دارای ۶۰درصد بافت روستایی است بنابراین روستاییان می توانند علاوه بر کشاورزی به فعالیت مکملی نظیر زنبور داری بپردازند. منصوری همچنین به رسته شغلی گردشگری اشاره کرد و گفت: سال گذشته به صورت پایلوت توسعه گردشگری را در استان های کردستان، سمنان و کرمانشاه انجام دادیم. در استان کرمانشاه گردشگری سلامت را با همکاری دستگاه های ذیربط مانند سازمان میراث فرهنگی، استانداری، بهداشت و درمان در دست اجرا داریم. وی شبکه های توزیع آب در استان سمنان را از جاذبه های گردشگری این منطقه عنوان کرد. منصوری درباره رسته های شغلی در محصول کشاورزی زعفران گفت: در حوزه زعفران ۱۳۷هزار نفر در کشور کار می کنند. هم اکنون محصولات فرآوری شده با زعفران در استان خراسان تولید می شود. معاون توسعه اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: بخش خصوصی روستایی را در حوزه زعفران تقویت کرده ایم تا بتوانیم تولید این محصول را که هم اکنون ۳٫۵ کیلوگرم در هر هکتار است به هشت کیلوگرم در هکتار برسانیم.
**طرح حرکت منصوری درباره طرح حرکت گفت: در این طرح نهادهایی ایجاد می شود که بتوانند بنگاه های خرد، کوچک و متوسط را به شرکت های خارجی وصل کنند تا آنها برای سرمایه گذاری در این بنگاه ها ترغیب شوند. وی می گوید، آموزش های انجام شده در کشور تطابق کمی با نیاز صنعت دارد که باید اصلاح شود. اگر بسیاری از افراد فقط مهارت کسب می کردند و می توانستند از طریق بنگاه های خرد و متوسط جذب شوند هم اکنون با نیروی بیکار دانش آموخته که حاضر به انجام بسیاری از مشاغل نیست، مواجه نبودیم.
** پایان سخن وی معتقد است، هر تغییر سیاسی هم در کشور رخ دهد بیش از دو تا سه راهکار برای توسعه اشتغال در کشور نداریم. باید نیروی کار خود را ورزیده کنیم. بنگاه های خرد و متوسط را توانمند کنیم و در نهایت به اشتغال از طریق رسته های پر ظرفیت برای ایجاد ارزش افزوده و اشتغال بیاندیشیم. به گفته منصوری، بنگاه هایی که در دوره رکود هم توانسته اند روی پای خود بایستند باید حمایت شوند. حتی اگر این بنگاه ها کالاهایی تولید کنند که مصرف داخلی داشته باشد می تواند به نفع اقتصاد باشد. به طور بدیهی و بر اساس تجربه دنیا، معنی حمایت «پرداخت وام نیست». به گزارش ایرنا، برای نخستین بار در وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی اندیشه ایجاد اشتغال در کشور در مسیر درستی قرار گرفته است. چنین تفکری که پشتوانه تجربه جهانی دارد، تفکری خلق الساعه نیست که تنها تزریق منابع مالی را راهکار اصلی بداند. اصل این تفکر مبتنی بر توانمندسازی فرد و بنگاه های اقتصادی است. تردیدی نیست با مهار کالاهای قاچاق و واردات بی رویه و تولید کیفی انبوه در بنگاه های اقتصادی داخلی می توان اشتغال را گام به گام در کشور گسترش داد و کابوس بیکاری را از زندگی خانواده های ایرانی دور کرد.
