تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، گواه بر حق ایثار و از خودگذشتگی اهل بیت رسول اکرم(ص) است؛ بزرگوارانی که در مسیر گسترش و نشر این دین آسمانی از هیچ کوششی فروگذاری نکردند و در برابر تمامی سختی ها و کارشکنی ها تا آخرین نفس ایستادگی کردند و ادامه دهنده راه راستین آخرین فرستاده حق شدند، حضرت زینب(س) نیز یکی از بانوان بزرگی است که با شجاعت و روشنگری های خویش، پایه های حکومت امویان را به لرزه در آورد و اینگونه نهضت عاشورا را جاودان و مانا ساخت.
حضرت زینب کبری(س) در پنجم جمادی الاولی پنجم هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر این بانوی بی همتا حضرت علی(ع) و مادر ایشان حضرت فاطمه(س) بودند و صدیقه کبری(س) در دوره کودکی از دانش جد بزرگوار خود حضرت محمد(ص) بهره مند شد و این گونه بردباری، بخشش، ایثار و شجاعت را از محضر خاتم پیامبران آموخت.
لقب های فراوانی برای حضرت زینب(س) نقل شده است که از آن جمله می توان به «عقیله بنی هاشم، عالمه غیرمعلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینهاللّه، نائبهالزهرا، نائبهالحسین، عقیله النساء، شریکه الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکهالحسی و صدیقه الکبری» اشاره کرد. «ام الحسن» و «ام کلثوم» از کنیه های این بانوی بزرگ محسوب می شود و ایشان را به سبب سختی‌های بسیاری که در زندگی تحمل کرده است، «ام المصائب» نیز لقب داده‌اند.
حضرت زینب(س) از همان دوره کودکی از جایگاه والایی در علم و معنویت برخوردار بود و همواره با بردباری و درایت بر مشکلات غلبه می کرد و با صبر و شکیبایی فراوان توانست ناملایماتی همچون رحلت حضرت محمد(ص) و شهادت حضرت زهرا(س) را تحمل کند و پس از آن برای پدر و برادران خویش تکیه گاهی استوار باشد.
صدیقه کبری(س) پس از شهادت پدر بزرگوار خویش، همراه و همیار امـام حـسـن مـجـتـبی(ع) شد و در دوره ۱۰ساله امامت آن بزرگوار، همواره به پشتیبانی از ایشان پرداخت و پس از به امامت رسیدن امام حسین(ع)، همراه سومین پیشوا در مسیر رسالت الهی شد و در تمام لحظه ها یار و یاور ایشان بود و پس از شهادت سیدالشهداء، حضرت زینب(س) رهبری کاروان خاندان نبوت را بر عهده گرفت و از امام سجاد(ع) برادر زاده خویش حمایت کرد.
پس از واقعه کربلا، یزید ابن معاویه خواستار آن شد تا کاروان حضرت زینب (س) را به شام بفرستد. هنگامی که کاروان به آن دیار وارد شد، حضرت صدیقه کبری(س) برای رساندن پیام قیام امام حسین(ع) به همراه امام زین العابدین(ع) خطبه هایی را ایراد کردند و این گونه جنایت های بنی امیه را آشکار ساختند و با تدبیر به همگان نشان دادند که یزید با اسلامی که به نام آن بر تخت حکومت تکیه زده است، هیچ همگونی ندارد.
گرچه نهضت سیدالشهداء(ع) آغاز مبارزه و شکلگیری نهضت عاشورا بود اما ادامه آن در مسیر واقعی خود، حاصل شجاعت و فداکاری حضرت زینب(ع) است. سفیر کربلا سعی داشت مبارزه خود را بر اصولی تغییرناپذیر که از مبانی قرآن و سنت نبوی مایه میگرفت، پایه ریزی کند تا این چنین در مسیر دفاع از قیامی خونین به درستی گام بردارد.
سرانجام حضرت زینب(س) روایت گر حماسه عاشورا در ۱۵ رجب ۶۳ هجری قمری دیده از جهان فروبست و اینک آرامگاه ایشان در سوریه زیارتگاه دوستداران خاندان نبی(ص) است.
ابعاد معنوی و تقوای والای ایشان در مسیر مبارزه حق علیه باطل اکنون بهترین الگو برای همگان به شمار می رود. در واقع بصیرت، مقاومت و صبر حضرت زینب(س) سبب شد تا آخرین لحظه ها در راه حق ایستادگی کند و با برگزیدن مسیر رستگاری، پیام آور حماسه عاشورا باشد.
«عذرا حسینی» استاد علوم دینی دانشگاه جامع الزهرای قم در گفت و گو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز شهادت حضرت زینب(س) گفت: علاقه بسیار ایشان به برادر بزرگوارش امام حسین(ع) به گونه ای بود که همواره در کنار سومین امام شیعیان به ویژه در واقعه کربلا حضور داشت. نقش این بانوی بزرگ در زنده نگاه داشتن نهضت عاشورا بسیار برجسته و موثر به شمار می رود.
این کارشناس امور دینی درباره نقش صدیقه کبری در روز عاشورا بیان داشت: حضرت زینب(س) به دلیل آن که بسیار با درایت و عاقلانه عمل می کرد و می دانست در هنگامه رویدادهای سرنوشت ساز چه اقدام های مهمی را باید انجام دهد، «عقیله بنی هاشم» لقب گرفت، ایشان در قیام عاشورا چند تن از عزیزترین افراد خانواده خویش را از دست داد و اگرچه این امر بسیار سخت بود اما در برابر دشمن از خود ضعف نشان نداد و کنترل اوضاع را به دست گرفت و شجاعانه با یزیدیان به مبارزه برخاست زیرا پیام آور کربلا می دانست، رسالت ایشان در این واقعه سنگین تر شده است و آگاه بود که اکنون باید به تمامی اسیران کمک کند و راوی حقیقت قیام امام حسین(ع) باشد. در واقع بزرگ ترین مسوولیت ایشان افشاگری درباره خلافت و حکومت امویان بود، بنابراین پس از آنکه اسیران را به کوفه و شام انتقال دادند، صدیقه کبری(س) سخنرانی های بسیاری را ایراد کرد.
عذرا حسینی با اشاره به صبر و بردباری صدیقه کبری(س)، اظهار کرد: به هنگامه وقوع قیام عاشورا بیماری امام سجاد(ع) بسیار سخت بود و ایشان به پرستاری از امام زین العابدین(ع) نیز می پرداخت. هنگامی که زندگی این بانوی بی همتا را مورد بررسی قرار می دهیم، صبر، بردباری، شجاعت و شهامت ایشان در برابر مشکلات به صورت کامل مشاهده می شود. زمانی که عبیدالله بن زیاد به حضرت زینب می گوید: «امروز را چگونه دیده ای؟» حضرت زینب(س) در پاسخ بیان داشت: «هرچه دیدم زیبایی بود». این پاسخ بسیار با درایت و زیرکانه بود تا ایشان غم خود را نشان ندهد. در واقع وی با گفتن این سخنان، خاندان و اهل بیت رسول اکرم(ص) را پیروز واقعی در قیام عاشورا معرفی و به این نهضت افتخار می کند، این رویدادها در ظاهر آسان به نظر می رسد اما صبر ایشان در برابر این وقایع بی نظیر بود. وی بسیار مدبرانه در تلاش بود تا در کاخ یزید و در مکان های دیگر با تفکر طاغوتی و مادی گرایانه امویان مبارزه و آنها را رسوا کند، نقش ایشان در زمینه روشنگری های نهضت عاشورا برجسته و مهم محسوب می شود به گونه ای که الگوی تمامی افراد قلمداد می شود.
این کارشناس امور دینی درباره نقش مهم حضرت زینب(س) در افشاگری واقعه عاشورا عنوان کرد: نخست آنکه کوفیان از امام حسین(ع) دعوت کردند تا با ایشان پیمان ببندند اما عهد خویش را به صورت کامل شکستند. دیگر آنکه یزیدیان به نیرنگ متوسل شدند و با فریب دادن مردم، سعی در اجرای هدف های نادرست خود داشتند. یزید در کاخ خویش بزرگان سران قبایل و دیگران را دعوت کرده بود تا بتواند این پیروزی را جشن بگیرد. اما حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) با سخنان افشاگرایانه خود همگان را متوجه جنایت های بزرگ یزیدبن معاویه در قیام عاشورا کردند.
عذرا حسینی درباره ویژگی های برجسته و والای حضرت صدیقه کبری(س) گفت: ایشان از کودکی در دامان رسول اکرم(ص) پرورش یافت و در خانه ای دیده به جهان گشود که به بیت وحی و تنزیل شهرت داشت؛ زندگی در کنار افرادی پاک طینت و همراهی با برادران گرانقدری همچون امامان حسن(ع) و حسین(ع)؛ تربیت او را به نهایت کمال رسانید و ویژگی هایی چون محبت، بردباری و بخشندگی در وجود ایشان نهادینه شد، همچنین بهره بردن از سرچشمه دانش الهی رسول اکرم(ص)، حضرت فاطمه(س) و امیرالمومنان(ع) سبب شد تا بر ظلم، ستم و مشکلات گوناگون به خوبی فایق بیاید و این چنین همگان در برابر دانایی، خردمندی و حکمت ایشان سر تعظیم فرود آورند.
این استاد دانشگاه در پایان یادآور شد: مسلمانان بهترین درسی را که باید از ایشان بیاموزند، درس صبر و ولایتمداری ایشان به شمار می رود، زیرا موضوع اطاعت و پیروی از ولایت در زندگی پیام آور کربلا بسیار برجسته محسوب می شد، ایشان در آن شرایط خاص، امام عصرخویش را به خوبی شناخت، نه به دلیل آنکه امام حسین(ع) برادرش بود، بلکه این بزرگوار به معنای حقیقی این مقام را درک کرد و این موضوع، بهترین درس برای مسلمانان است.
م:ایرنا
