به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از خوزستان، ساختمان‌ها به عنوان سرپناه و محل زندگی انسان‌ها باید از بالاترین سطح ایمنی و دوام برخوردار باشد، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در استحکام و پایداری سازه‌ها، کیفیت مصالح ساختمانی مورد استفاده است؛ مصالح غیراستاندارد نه‌تنها عمر ساختمان را کاهش می‌دهد، بلکه در مواقع بحرانی همچون زلزله، سیل یا آتش‌سوزی می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
استانداردهای اجباری برای مصالح ساختمانی از جمله تیرچه‌ها، میلگردها، بتن و لوله‌های فاضلاب به‌منظور جلوگیری از تخریب‌های ناگهانی، کاهش تلفات جانی و خسارت‌های مالی وضع شده‌اند، با این حال همچنان شاهد استفاده از مصالح بی‌کیفیت در بعضی مناطق شهری هستیم که نیازمند نظارت جدی‌تر و فرهنگ‌سازی گسترده است.
هدایت‌الله زارع‌زاده، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اهواز به خبرنگار سرمایه گستران عنوان می‌کند: چند نهاد به طور همزمان وظایفی درباره کنترل و نظارت بر ساخت‌وسازهای شهری و عوامل ساخت‌وساز بر عهده دارند و اداره کل راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و شهرداری متولی صدور مجوزهای ساخت‌وساز هستند.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه طی دو سه دهه اخیر در کشور ساخت‌وسازهای طبقاتی، آپارتمانی و بلند مرتبه توسعه پیدا کرده لازم است این نظارت‌ها و کنترل‌ها بیشتر شود.
تجربه حوادث تلخ ساختمانی در گذشته از جمله متروپل و ریزش ساختمانی در زیتون‌کارمندی اهواز نشان داده است که سهل‌انگاری در انتخاب مصالح می‌تواند به فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر تبدیل شود
معاون شهرسازی و معماری شهرداری اهواز گفت: با توجه به اتفاقات و حوادثی که در سال‌های اخیر در سطح کلان‌شهرهای مختلف اتفاق افتاد از جمله حادثه ساختمان پلاسکو در تهران و متروپل آبادان، تمرکز و توجه سیستم مدیریتی کشور و دستگاه‌های ذی‌ربط بیشتر متوجه مقوله نظارت بر کیفیت ساخت‌وساز و پایش ایمنی ساختمان‌های در حال بهره‌برداری و ساخت است.
زارع‌زاده با اشاره به کنترل کیفی ساختمان‌ها حین ساخت و پایش ایمنی ساختمان‌های در حال بهره‌برداری تاکید کرد: بعد از حادثه تلخ متروپل، وزارت کشور دستورالعملی به تمام استان‌ها درباره کلانشهرها برای اجرا ابلاغ کرد؛ این دستورالعمل معطوف به وظایف نظارتی و کنترلی شهرداری‌ها، استانداری‌ها، راه و شهرسازی و نظام مهندسی بر فرایند ساخت‌وسازهای ساختمان‌های بلند مرتبه و شناسایی ساختمان‌های ناایمن است.
وی ادامه داد: ناایمن بودن ساختمان‌ها در دو بخش است؛ ساختمان‌هایی که از نظر استحکام بنا و سازه ناایمن تشخیص داده می‌شود و شاید به دلیل کیفیت پایین مصالح به کار رفته یا اجرا نشدن صحیح ساختمان می‌تواند باعث ناایمنی ساختمان شود. بخش دیگری از ناایمنی به موضوعات مرتبط با آتش سوزی مثل حوادث برق و موضوعات مرتبط با آسانسور بر می‌گردد.
شناسایی بیش از ۱۰۰ ساختمان ناایمن در اهواز
هدایت‌الله زارع‌زاده، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اهواز به خبرنگار سرمایه گستران می‌گوید: از سال ۱۴۰۱ تاکنون در کمیته پایش ساختمان‌های ناایمن و بلندمرتبه استان در اهواز بیش از ۱۰۰ ساختمان ناایمن یا مشکوک به ناایمن بودن شناسایی شده است که قسمت عمده‌ای از این ساختمان‌ها، ساختمان‌های قدیمی تجاری و اداری شهر و در هسته مرکزی شهر و بافت فرسوده مشغول فعالیت هستند.
وی ادامه می‌دهد: ساختمان‌های فرسوده شهر که در حوزه تجاری و اداری در حال بهره‌برداری هستند در دو بخش استحکام بنا و مقوله آتش‌نشانی در معرض خطر قرار دارند و مطابق قانون نگهداری، پشتیبانی، تعمیرات دوره‌ای، حفظ و حراست از ساختمان و تأمین ایمنی ساختمان بر عهده مالکان و مدیریت هر مجتمع است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری اهواز عنوان می‌کند: نمونه دیگری از ساختمان‌های ناایمن بناهای نوساز است، یعنی ساختمان‌هایی که همچنان در مرحله ساخت هستند و هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند که ناایمن بودن این ساختمان‌ها از نوع سازه‌ای است.
زارع‌زاده ادامه می‌دهد: بعضی ساختمان‌ها بهره‌برداری شده است، اما پایان کار ندارد که نداشتن پایان کار به دلیل نداشتن تاییدیه مهندسان ناظر یا آتش‌نشانی بوده است، به عنوان مثال تعدادی از ساختمان‌های نوسازی که از نظر سطح مساحت بالایی دارند، این مشکل را دارند و طی دو ساله گذشته و طی فرایند قانونی پایان کار صادر شده است و تعدادی از این ساختمان‌ها نیز در حال طی مسیر ایرادها و نواقص هستند.
وی می‌گوید: تمام این اقدامات با هدف اطمینان دادن مالکان و شهروندان است تا شاهد حوادث تلخی همچون متروپل نباشیم.
استفاده از تیرچه‌های بدون نشان استاندارد در خوزستان بالا است
رضا قیصی‌پور، مدیرکل استاندارد خوزستان به خبرنگار سرمایه گستران عنوان می‌کند: ساختمان از یک سری اجزا تشکیل می‌شود که با قرار گرفتن کنار یکدیگر یک ساختمان ایمن و با کیفیت ایجاد می‌شود؛ یکی از این اجزا کیفیت خدمات مهندسی، نظارت و اجرای ساختمان و دیگری کیفیت طراحی و ضلع دیگر آن کیفیت مصالح مورد استفاده در ساختمان است که همه اینها در کنار یکدیگر موجب می‌شود ساختمان ایمن و با دوام در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.
وی با اشاره به نظارت بر هر بخش ساختمان تاکید می‌کند: نظارت بر انطباق استاندارد مصالح ساختمان بر عهده سازمان ملی استاندارد است و بر کیفیت تولید و ارائه مصالح ساختمانی نظارت می‌شود تا در نهایت خریدار ساختمان با کیفیت و با دوام دریافت کند.
مدیرکل استاندارد خوزستان می‌گوید: با توجه به ظرفیت‌های موجود در صنعت خوزستان بیش از ۴۵۰ واحد تولیدی تحت کنترل و نظارت اداره کل استاندارد خوزستان هستند و تولید، بسته‌بندی و انطباق کیفیت مصالح با استاندارد ملی را بررسی می‌کنند که اگر انطباق داشته باشد اجازه خروج محل کارگاه و کارخانه و عرضه به بازار را دارند و اگر انطباق نداشته باشد اجازه عرضه، توزیع و فروش محصولات را ندارند.
قیصی‌پور با اشاره به فعالیت‌ها در حوزه تدوین استانداردهای ملی تاکید می‌کند: مصالح مورد مصرف در ساختمان سازی شامل طیف گسترده‌ای از لوازم برقی تا مصالح سازه‌ای و محصولات مرتبط با مکانیک ساختمان است، حدود ۱۴۵ کالا مشمول مقررات استاندارد اجباری هستند یعنی تولید و توزیع این محصولات بدون دریافت نشان استاندارد، غیرمجاز است و جرم محسوب می‌شود.
با توجه به اتفاقات و حوادثی که در سال‌های اخیر در سطح کلان‌شهرهای مختلف اتفاق افتاد از جمله حادثه ساختمان پلاسکو در تهران و متروپل آبادان تمرکز و توجه سیستم مدیریتی کشور و دستگاه‌های ذی‌ربط بیشتر متوجه مقوله نظارت بر کیفیت ساخت‌وساز و پایش ایمنی ساختمان‌های در حال بهره‌برداری و ساخت است
وی عنوان می‌کند: گواهی‌نامه به طور معمول عمر سه ساله دارد، اما در طول این سال‌ها پایش‌ها و نظارت‌های همکاران ما به صورت مستمر انجام می‌شود تا در صورت خروج محصول از وضعیت انطباق اصلاح شود در غیر این صورت اجازه عرضه نخواهد داشت.
مدیرکل استاندارد خوزستان می‌گوید: مصالح پرکاربرد سازه‌ای ساختمان بتن، تیرچه، تیرآهن و میلگرد است که ساختار یک ساختمان را می‌سازد، فراورده‌ها و محصولات دیگر همچون لوله‌های پلیمری دفع فاضلاب نیز مهم هستند و از کارخانه‌های تولیدی و حتی در بازار عرضه این محصولات بررسی و کنترل می‌شوند.
قیصی‌پور اظهار می‌کند: به طور عمده دو نوع محصول ساختمانی به مشتری عرضه می‌شود، بعضی مصالح از جمله شن و ماسه به صورت فله هستند و در ساخت بتن از آن‌ها استفاده می‌شود، نظارت بر این کالاها دشوارتر است اما بعضی محصولات نشانه‌گذاری مشخصی دارد و با بسته بندی معین عرضه می‌شود که نظارت بر این محصولات ساده‌تر است.
وی می‌گوید: نظارت بر بتن نیز در مرحله ساخت انجام می‌شود، اما در مرحله بتن ریزی و نگهداری بعد از آن نیز بسیار تأثیرگذار است که ممکن است ناخواسته خطاهایی رخ دهد، همچنین میزان استفاده از تیرچه‌هایی که نشان استاندارد ندارد در خوزستان بالا است.
مدیرکل استاندارد خوزستان ادامه می‌دهد: در بحث تیرچه‌های سقفی، مشکل داریم و امسال برنامه ویژه‌ای برای سامان‌دهی این مسئله در خوزستان خواهیم داشت.
قیصی‌پور تاکید می‌کند: مسئله دیگری که مشکل ایجاد می‌کند، سو مصرف یا سو کاربرد محصولات استاندارد است، به عنوان مثال لوله‌های دفع فاضلاب به ویژه در سرویس‌های بهداشتی دچار مشکل می‌شود که بخشی از این موارد به کیفیت تولید محصول بازمی‌گردد که ممکن است محصول غیراستاندارد باشد و در بخش‌های نظارتی سهل‌انگاری شده باشد.
وی ادامه می‌دهد: گاهی در زمان اتصال محصولات، کار به خوبی انجام نشده است و با استفاده از محصولات با کیفیت دردسرهای دوره بهره‌برداری کاهش پیدا می‌کند.
مدیرکل استاندارد خوزستان می‌گوید: باید در ساخت‌وساز از محصولات استاندارد استفاده شود اما گاهی تخلفاتی رخ می‌دهد که موجب می‌شود محصول غیراستاندارد در بازار تولید و عرضه و در نهایت مصرف شود.
قیصی‌پور عنوان می‌کند: برخوردهای قانونی انجام می‌شود، اما گاهی مسیر برای رسیدن به سر منشأ تخلف طولانی است و شاید تولید زیادی را در بازار با قیمت پایین‌تر عرضه کرده باشد و مشکلات بعدی را ایجاد کند.
به گزارش سرمایه گستران، لزوم تحول در نظارت و فرهنگ مصرف مصالح استاندارد استفاده از مصالح غیراستاندارد تنها یک تخلف اقتصادی نیست، بلکه تهدیدی برای جان انسان‌ها محسوب می‌شود، تجربه حوادث تلخ ساختمانی در گذشته از جمله متروپل و ریزش ساختمانی در زیتون‌کارمندی اهواز نشان داده است که سهل‌انگاری در انتخاب مصالح می‌تواند به فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر تبدیل شود.
برای بهبود این وضعیت، نیازمند نظارت دقیق‌تر توسط دستگاه‌های ذی‌ربط، تعهد به تولید محصولات با کیفیت توسط تولیدکنندگان و استفاده از مصالح استاندارد توسط مصرف‌کنندگان هستیم.
آموزش عمومی، جریمه‌های سنگین برای متخلفان و تسهیل دسترسی به مصالح باکیفیت و نظارت جدی‌تر بر ساخت‌وسازها در این زمینه بسیار مهم است، تنها در این صورت می‌توان امیدوار بود که ساختمان‌های آینده نه تنها بر پایه‌ای محکم، بلکه بر اساس اصول ایمنی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی بنا شوند.
منبع خبر : ایمنا
