به گزارش پایگاه خبری سرمایه گستران، علی‌اکبر کجباف در نشست “اصفهان در دوران سلجوقیه” که در مقبره خواجه نظام الملک به همت مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: اصفهان در طول تاریخ و در دوران ساسانیان، سلجوقیان، صفویان، معاصر، دفاع مقدس و امروز همواره به عنوان یک ایالت مطرح شناخته شده و به عنوان نگین انگشتری ایران است.
وی با بیان اینکه در طول تاریخ ۱۵ بار نام شهر اصفهان تغییر کرده است، افزود: این شهر در دوران ساسانیان جزء چهار منطقه اصلی و همواره در طول تاریخ جزء سه شهر برتر و مهم ایران بوده است. همچنین اصفهان از شهرهایی بوده که با صلح در زمان اسلام تصرف شده است.
عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه اصفهان همواره مرکز ثقل سیاسی – فرهنگی ایران بوده است، ادامه داد: اصفهان پس از اسلام یک پایگاه مطرح شیعی – سنی بوده و همواره کرسی‌های دانشگاهی هنگام پایتختی این شهر توسط بزرگانی مثل بوعلی سینا، صاحب ابن عباد و … تصرف شده است و به همین منظور اصفهان همواره کاندیدای اصلی پایتختی در ایران بوده است.
کجباف تصریح کرد: شهرهای ایران‌شهرهای پایتخت خیزی هستند و شهرهای متعددی در کشور قابلیت پایتخت شدن را داشته‌اند، اما در این میان اصفهان بیش از همه و در زمان‌های اوج قدرت ایران همواره در طول تاریخ پایتخت بوده است و چون اصفهان آب و هوایی خوش، وضع اقتصادی مناسب، ابنیه متعدد، مراکز تاریخی و تمدنی بسیاری داشته مورد توجه حاکمان قرار می گرفته است.
وی گفت: در طول تاریخ پیشه مردم اصفهان اکثراً کشاورزی و بر محور زاینده‌رود برقرار بوده است، اما اصفهان فقط به کشاورزی محدود نمی‌شده و صنایع‌دستی و به خصوص هنرمندی بر روی لوازم و صنایع غذایی موجب شد تا این شهر بیش از سایر شهرهای کشور در تاریخ مهم قلمداد شود.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: اصفهان در ادوار شکل‌گیری اسلام در شکوفایی علم، ادب و رشد و نمو دانشمندان پیش‌قدم بوده و جایگاه بالایی داشته است، اما در زمان سلجوقیان به دلیل تعصبات شدید رکودی در علم ایجاد شده، اما دانشمندان همواره حضور داشته‌اند.
کجباف تصریح کرد: نگرش حاکمان ترکان در ایران نگرشی خشونتی و عدم یکجانشینی بود این در حالی است که در زمان سلجوقی نگرش اصلاً خشونت بر نمی‌داشت و حاکمیت یکجانشینی بر اصفهان و ایران حاکم شد و در واقع نگرش سلطنت در دوران سلجوقیان متجلی شد.
وی به حضور خواجه نظام الملک در صدر حکومت سلجوقیان اشاره کرد و افزود: حکومت عصر سلجوقی با پایتختی اصفهان یک حکومت متمرکز بود و در این دوره خواجه نظام الملک سه نقش محوری بازی کرد. ابتدا موجب تقویت سلجوقیان شد، سپس موجب تقویت مذهب عباسی گشت و پس از آن به تقویت مذهب تسنن پرداخت. او فردی خداگرا و اخلاقی بود، اما بر روی مذهب تعصب شدیدی داشت و بر روی مذهب اصرار می‌ورزید.
این استاد تاریخ تصریح کرد: اصفهان دوره سلجوقی یک باغ شهر بوده که خواجه نظام الملک مسائل سیاسی، مذهبی و اجتماعی را در آن رونق و موجب حرکت و چرخش درست اقتصاد شده بود، اما مهم‌ترین موضوعی که خواجه به آن اهتمام ویژه داشت نقش فرهنگی بود که با تأسیس مدرسه نظامیه آن را تکمیل کرد، البته این مدارس نقص‌هایی هم داشتند.
کجباف تصریح کرد: اصفهان عصر سلجوقی به واسطه وجود افراد زیرک و با تدبیری همچون خواجه نظام الملک رونق بسیاری داشت و حتی در آن سال نهضت مدرسه‌سازی در اصفهان رونق گرفت و نظامیه‌ها همچون دانشگاه‌های امروزی به فعالیت پرداختند.
وی به فضای اصفهان عصر صفوی اشاره و خاطرنشان کرد: افراد توانمند موجود در حکومت سلجوقیان در اصفهان موجب پیشرفت این حکومت در سرتاسر ایران پهناور شدند، اما تعصبات خشک مذهبی بی‌مورد که با اصرارهای بی‌جا نیز گاهی به بیراهه می‌رفت موجب می‌شد تا تضاد در حکومت ایجاد و از رشد روزافزون سلجوقیان بکاهد.
این استاد تاریخ افزود: اصفهان شهری است که در آن علم، سیاست و سلطنت به درستی تبیین و رشد می‌کرد و به همین دلیل با رونق اقتصادی و اجتماعی این شهر همواره اصفهان از مهم‌ترین کاندیداهای پایتختی ایران بوده است.
