قلعه بمپور، تلفیق افسانه و معماری در قلب سیستان و بلوچستان

به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران، قلعه بمپور در توابع شهرستان ایرانشهر و در ۴۰۰ کیلومتری جنوب زاهدان (مرکز استان سیستان و بلوچستان) قرار دارد؛ قلعهای که با افسانهها پیوند خورده است؛ این قلعه در برخی افسانههای محلی مربوط به بهمن (پسر اسفندیار) دانسته میشود که نام آن ابتدا بهمنپور بوده و به مرور زمان به بمپور تبدیل شده است.
قلعه بمپور بر فراز تپهای دستساز به ارتفاع ۸۰ متر بنا شده و در زمان ساخت، مجموعهای نظامی به شمار میرفته است؛ این قلعه که معروفترین قلعه بلوچستان است، زمانی بسیار طولانی مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده و بر اساس تحقیق باستانشناسان قدمت آن به دورههای ساسانی و اشکانی برمیگردد؛ البته گفته میشود در زمان سلاجقه هم مورد استفاده قرار میگرفته؛ هر چند مردم بلوچستان بر این باورند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده و با وجود اینکه نادر اجازه ساخت قلعهای را در منطقه بمپور به نصیرخان براهویی داد، اما بنای قلعه بمپور بسیار کهنتر از آن است و در سال ۱۹۶۰ میلادی بئاتریس دیرینهشناس انگلیسی بخشی از سراشیبی تپه زیر قلعه بمپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.
بمپور به صورت دو تکه ساخته شده که این دو بخش به لحاظ ارتفاع با هم یکسان نیستند؛ صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چند برج نیز آن را احاطه کرده و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است، صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چندین برج نیز آن را احاطه کردهاند؛ اصطبل اسبها و یک راه زیرزمینی برای فرار از محاصره به هنگام تسخیر احتمالی قلعه نیز وجود داشته است.
قسمت فوقانی قلعه، محل ارگ و حاکمنشین بوده و ارتفاع تپه از صحن پایین بیشتر بوده، بهطوری که نفوذ به داخل ارگ برای مهاجمان به علت بلندی و شیب تند تپه، کار دشواری بوده است؛ در داخل قلعه هم یک ردیف از اتاقهای چسبیده به دیوار قلعه برای امور مختلف در نظر گرفته شده است. یک حلقه چاه عمیق نیز درون قلعه وجود دارد که همچنان پس از گذشت چندین سال هنوز پر نشده است.
در گذشته در داخل چاه یک محوطه سنگفرش بوده که دارای سوراخی برای عبور نیروهای قلعه در هنگام محاصره قلعه توسط دشمنان به خارج بوده است؛ قلعه بمپور علاوه بر برخورداری از موقعیت استراتژیک، تنها حدود دو کیلومتر با رودخانه بمپور فاصله دارد که این امر هم موقعیت جالب توجهی به آن بخشیده است.
در سال ۱۳۰۷ خورشیدی، سر تیپ امانالله خان جهانبانی قلعه بمپور را به توپ بست و موجب شد این بنای تاریخی به ویرانهای تبدیل شود؛ البته قلعه در طول تاریخ بارها مورد حمله قرار گرفته بود، اما این حمله یکی از شدیدترین تخریبهایی بود که به آن وارد شد؛ با این وجود، قلعه بمپور هنوز جزو آثار تاریخی است که هر ایرانی باید از آن دیدن کند.
منبع خبر : ایمنا