قیمت نفت و نوسان تقاضا چه تاثیری بربازار پتروشیمی‌ها دارد؟

بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر از جذابیتی نسبی برخوردار بوده، هرچند که عقب‌نشینی حجم معاملات این گروه کالایی در بورس کالا، نشان‌دهنده واقعیت‌هایی مغفول از روند کلی داد‌و‌ستدها در بورس و بازار است. به نظر می‌رسد ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار آزاد می‌تواند ادامه داشته باشد که نشان‌دهنده تعادل بین عرضه و تقاضا به‌شمار می‌آید، هرچند که انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید و همچنین ترس بازار از عقب‌نشینی تقاضا برای بسیاری از گریدها‌ یا تقویت عرضه‌ها می‌تواند این تعادل‌شکننده را با محدودیت‌هایی رو‌به‌رو سازد. این در حالی است که نزدیکی به روزهای اوج تقاضای ظروف یکبار مصرف نیز می‌تواند تاثیری محدود بر بازار محصولات نهایی و یا مواد اولیه این صنعت برجای گذارد هرچند که به تمامی گریدها سرایت نخواهد کرد. در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران با کاهش رو‌به‌رو شد هرچند که هنوز هم روند عمومی معاملات از رونق نسبی داد‌و‌ستد در این گروه کالایی حکایت می‌کند.

حجم معامله پلیمرها با کاهش ۶/ ۱۴ درصدی به نسبت هفته پیش از آن و یا معادل ۸ هزار و ۸۶۰ تن به رقم ۵۱ هزار و ۷۶۵ تنی رسید. این آمار نشان‌دهنده کاهش افت حجم معامله پلیمرهاست ولی نمی‌توان از بی‌رونقی این بازار سخن گفت زیرا هنوز هم شرایط کلی در این بازار، از رونق تقاضا و جذابیت معاملات خبر می‌دهد. در بازار محصولات شیمیایی شاهد عقب‌نشینی آرام حجم معاملات هستیم تا جایی‌که این حجم با افتی ۴۰ درصدی به نسبت هفته پیش از آن به ۱۲ هزار و ۱۱۱ تن رسید. این سیگنال را باید جدی گرفت زیرا نشان‌دهنده واقعیت‌های تولید در این بخش است هرچند که در آینده‌ای نزدیک به بازار پلیمرها یا سایر محصولات پتروشیمی و یا شیمیایی سرایت خواهد کرد.

این نکته نشان می‌دهد که از هم‌اکنون باید منتظر عقب‌نشینی آرام حجم تولید در صنایع پایین‌دستی باشیم. از طرف دیگر در صورت نادیده گرفتن معاملات پایان اسفند و ابتدای فروردین ماه، این حجم را باید کمترین میزان از مردادماه سال گذشته تاکنون به‌شمار آورد که نشان‌دهنده افزایش اهمیت این شرایط است. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که حجم و جذابیت عرضه محصولات شیمیایی در بورس کالا به‌صورت نامحسوسی کاهش یافته ولی باز‌هم نمی‌تواند کاهش حجم معاملات را توجیه کند. البته در مورد کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا باید به این نکات نیز اشاره کرد که از یکسو در هفته گذشته حجم عرضه‌ها چیزی نزدیک به ۱۴ هزار تن کاهش یافت که محدودشدن حجم معامله پلیمرها را توجیه می‌کند. از سوی دیگر بازگشت مجدد سقف مجاز خرید بهین‌یابی برای PVC و یا نزدیک بودن به زمان اعلام قیمت‌های پایه و کاهش سنتی حجم معاملات در این زمان را نیز باید از دلایل کاهش حجم معامله پلیمرها به‌شمار آورد.

همان‌گونه که در گذشته نیز به آن اشاره کردیم واقعیت‌های تولید در صنایع پایین‌دستی و میان‌دستی صنعت پتروشیمی در بازار و معاملات محصولات شیمیایی بهتر از سایر بازارهای این صنعت خودنمایی می‌کند که البته دلایل فنی خاص خود را دارد. این در حالی است که عقب‌نشینی حجم معاملات شیمیایی‌ها سیگنالی مهم را از خود بروز می‌دهد که از یک‌سو از کاهش حجم عرضه در روزهای آینده در بازار محصولات پلیمری حکایت داشته و از سوی دیگر از عقب‌نشینی حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده محصولات پلیمری نیز به دلیل قرابت ذاتی در بازارهای مشابه خبر می‌دهد. این موارد یعنی احتمال تضعیف تقاضا در روزهای پیش‌رو باعث خواهد شد که جذابیت خرید در بورس و بازار کاهش یافته، بنابراین بازار محصولات پلیمری مستعد روندهای کاهشی می‌شود هرچند که این هنوز یک احتمال است. از سوی دیگر باید به این نکته اشاره کرد که بالابودن محسوس حجم معامله پلیمرها در بورس کالا باعث خواهد شد که موجودی انبارها افزایش یافته و البته پتانسیل کاهش قیمت‌ها را به دلیل برتری عرضه بر تقاضا، تقویت کند.
سیگنال‌های جهانی به بازار داخلی
در بازارهای جهانی بر خلاف اظهارنظرهای برخی از کارشناسان، قیمت نفت باز‌هم در مسیر رشد قرار گرفته تا جایی که نفت برنت پس از رسیدن به بیش از ۴۵ دلار، باز‌هم در مسیر تعدیل قرار گرفته و البته نفت خام آمریکا نیز به بیش از ۴۳ دلار در هر بشکه دست یافته است. این موارد هرچند تاثیر مستقیم و سریع بر رشد قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی نخواهد داشت ولی در نهایت سیگنالی برای تقویت این بازار به‌شمار آمده و می‌تواند در آینده بازار تاثیر‌گذار باشد. در هر حال باید این‌گونه استناد کرد که هنوز هم روند کاهشی ولی آرام قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی حداقل در کوتاه‌مدت ادامه خواهد یافت و می‌تواند توان تاثیرگذاری بر بازار ایران را نیز داشته باشد.
با توجه به تمامی این موارد در کنار ترس از عقب‌نشینی حجم تقاضا پس از معاملات قدرتمند پلیمرها در بورس کالا و البته در کنار رشد آرام عرضه در بازار داخلی، می‌توان به تثبیت بازار و یا حتی تعدیل قیمت‌ها با نگاهی احتیاطی نظر کرد، هرچند که هم‌اکنون نیز این روند را در بازار آزاد شاهد هستیم. به عبارت ساده‌تر پس از افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی در کنار عدم تغییر محسوس وضعیت تولید در صنایع پایین‌دستی، قیمت‌ها روند با ثبات به خود گرفته‌اند ولی نوسان بهای برخی پلیمرهای پرمصرف نشان می‌دهد که میل بازار به سمت کاهش قیمت‌ها قرار گرفته است. این در حالی است که با توجه به روند آرام و کاهشی قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی ممکن است جو غالب بازار باز‌هم به سمت کاهش بیشتر قیمت‌ها سوق پیدا کند، هرچند که هم‌اکنون نیز نوسان حجم عرضه‌ها برای برخی گریدهای خاص، شاید تنها دلیل افزایش نرخ برخی از این قبیل محصولات به‌شمار آید.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که با توجه به نزدیک بودن به اعیاد شعبانیه از هم‌اکنون تقاضا برای مواد اولیه ظروف یکبار مصرف مخصوصا ظروف بسته‌بندی مواد غذایی یا نوشیدنی‌های خنک افزایش یافته است هرچند که اغلب واحدهای تولیدی بزرگ، تولیدات این قبیل محصولات را به پایان رسانده‌اند. در هر حال باید به این نکته اشاره کرد که زمان خرید ظروف یکبار مصرف مورد نیاز برای این قبیل مناسبت‌ها از هم‌اکنون فرارسیده زیرا در این ایام گاهی التهابی دست‌ساخته به بازار و مخصوصا معاملات خرده‌فروشی سرایت کرده و به رشد تصنعی قیمت‌ها در پاره‌ای از اوقات منجر می‌شود. با توجه به این احتمال بهتر است خرید این قبیل ظروف از هم‌اکنون صورت پذیرد.
م:دنیای اقتصاد