قرآن کریم شخصیت پیامبر خدا (ص) را به دلیل اخلاق نیکویش می ستاید و در سوره قلم آیه ۴ می فرماید: “انک لعلی خلق عظیم؛ تو، ای پیامبر، اخلاقی بس نیکو داری”
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: “در ترازوی عمل آدمی در روز قیامت چیزی برتر از حسن خلق نهاده نمی شود.”
آن حضرت (ص) همچنین فرموده اند: “نزدیک ترین شما به من از نظر جایگاه در قیامت نیکوترینتان از جهت اخلاق و بهترینتان نسبت به خانواده اش است.”
امام صادق (ع) نیز تاکید می کنند که”به درستی اخلاق نیکو لغزش ها را ذوب می کند همان گونه که آفتاب یخ را”.
از این رو، برای خوشرویی و حسن خلق آثار و برکاتی نقل شده که شامل کسب روزی، قرب الهی، پوشش گناهان و … می شود.
امام صادق (ع) فرموده اند: “چهار خصلت است که اگر در کسى باشد ایمانش کامل مى شود، اگرچه از سر تا پایش گناهانى باشد، این گناهان چیزى از او نمى کاهد؛ فرمودند: و آن چهار چیز: صدق و اداى امانت و حیا و حسن خلق است.”
حسن خلق بر عمر دوستی ها می افزاید آنچنان که پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: “خوشخویی دوستی را پایدار میکند.”
از دیگر برکات خوشرویی و حسن خلق افزایش روزی است، امیرالمومنین (ع) در این باره فرموده اند: “گنجینه های روزی در نرم خویی و گشاده رویی است.”
رسول خدا (ص) فرمودند: “شماهایی که نمی توانید با مالتان به مردم گشایش دهید، با گشاده رویی و نیک خلقی به آنها گشایش دهید.”
همان حضرت (ص) فرموده اند: “بیشترین امتیازی که امت من به سبب داشتن آن به بهشت می رود، تقوای الهی و خوش خلقی است.”
علاوه بر این، حسن خلق زمینه ساز بهبود جایگاه فردی و اجتماعی انسان می شود، از این رو است که امیرالمومنین (ع) می فرمایند: “چه بسیار فرد بی مقداری که خوشرویی اش او را برتری بخشیده است.”
همانگونه که برای حسن خلق برکات و آثاری در نظر گرفته شده است، در روایات برای عدم رعایت و فقدان آن در رفتار فردی و اجتماعی نیز آثار سوئی تصریح می شود.
رسول خدا (ص) فرمودند: “بداخلاقی عمل را تباه می کند چنان که سرکه عسل را تباه می کند.”
البته باید توجه داشت که حسن حلق که از فضایل نفسانی است با لبخندها و خوشرویی های ظاهری و تصنعی که برای جلب منافع مادی است، تفاوت دارد.
امام صادق (ع) در پاسخ به پرسش از حد و معنای حسن خلق فرمودند: “حسن خلق این است که نرم خو و مهربان باشی، گفتارت پاکیزه و مودبانه باشد و با برادر (دینی ات) با خوشرویی رفتار کنی.”
