به گزارش پایگاه خبری سرمایه گستران و به نقل ازایرنا ، تهرانِ این روزها میهمان مهمی از اروپا را میزبانی می کند؛ میهمانی که کشورش ایتالیا تا پیش از تنگ شدن حلقه تحریم های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران، نخستین شریک تجاری اروپایی ما بود اما صدور پی در پی قطعنامه های تحریمی شورای امنیت علیه کشورمان از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰، روابط رم با تهران را به شدت محدود کرد.
«ماتئو رنتزی» نخست وزیر ایتالیا سه شنبه، بیست و چهارم فروردین به همراه هیاتی ۲۵۰ نفری از مقام های سیاسی و فعالان اقتصادی این کشور وارد تهران شد تا روند گسترش و بهبود روابط ۲ کشور در فضای پسابرجام را شتابنده تر سازد؛ روابطی که تهران و رم از مزیت های آن به صورت دوسویه بهره خواهند برد.
به نظر می رسد ایتالیا برای بهبود روابط با ایران در دوره رفع تحریم ها از دیگر کشورهای اروپایی پیشی گرفته است. مناسبات ایران و ایتالیا که همواره به دور از تنش و همراه با دوستی و تفاهم بوده است، ناشی از نگاه واقع بینانه ۲ کشور به یکدیگر است. از این رو دیگر کشورهای اروپایی و جمهوری اسلامی ایران می توانند با استفاده از الگوی مناسبات تهران- رم، مناسبات دو و چند جانبه خود را بازتنظیم کنند.
در این زمینه چند نکته لازم به یادآوری است:
۱- همانطور که رم در بهمن ماه پارسال نخستین مقصد سفر اروپایی «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان در فضای پسابرجام بود، رنتزی هم با سفر به تهران خود را در جایگاه نخستین رییس یک دولت قدرتمند اروپایی قرار داد که در فضای پس از توافق هسته ای به کشورمان سفر می کند. این تلاش ویژه مقام های ارشد ۲ کشور برای ارتقا سطح مناسبات و ایجاد تحول مثبت در آن، برآمده از پیشینه مطلوب و موفقی است که ایران و ایتالیا در رابطه با یکدیگر داشته اند.
ایران و ایتالیا در پیشینه روابط خود هیچگاه با چالش جدی مواجه نشده اند. استقلال عمل مقام های ایتالیایی و موضع گیری متعادل و عقلانی آنان در برابر تهران در همسنجی با دیگر کشورهای غربی، موجب شده تعارض سیاسی در تاریخ روابط تهران- رم جایی نداشته باشد. مقام های این کشور صنعتی اروپایی با وجود تلاش برای صعود در هرم قدرت جهانی بر خلاف بسیاری از دولت های غربی این هدف را بیشتر از طریق تعامل و برقراری تعادل در سیاست خارجی و نه چالش زایی و پیروی محض از آمریکا دنبال کرده اند.
همین کنش متعادل و به نسبت مستقل موجب شده رویکرد جمهوری اسلامی ایران به ایتالیا رویکردی مثبت باشد. از این رو است که رهبر انقلاب در دیدار دیروز خود با رنتزی تاکید کرد: نگاه ایران به ایتالیا خوشبینانه است. ما این نگاه مثبت را به برخی کشورهای اروپایی نداریم زیرا نگاه آنها فقط به آمریکا است تا طبق دیکته او عمل کنند.
افزون بر مقام های سیاسی، مردم ایران هم به دلیل علایق و بسترهای مشترک تاریخی و فرهنگی نسبت به ایتالیا دیدگاه مثبتی دارند؛ دیدگاهی که حتی در مناسبات ۲ کشور در زمینه های دیگر به ویژه اقتصادی تاثیرگذار بوده است. در این پیوند، روحانی دیروز در نشست خبری با رنتزی گفت: ایتالیا جایگاه خاصی میان مردم ایران دارد. شرکت ها و صنعت این کشور همواره در ایران با حسن استقبال روبرو بوده اند. ایتالیا دوست قدیمی و ارزشمند ایران است.
۲- نگاه واقع گرایانه مقام های ایتالیایی به جایگاه و نقش ایران در منطقه خاورمیانه، موجب شده رویکردهای رم در قبال تهران حتی در دوره تحریم ها و اوج اختلافات هسته ای با غرب نیز از آسیب های افت و فرود –دست کم در حوزه های سیاسی و فرهنگی- برکنار ماند. استقبال مقام های این کشور از مشارکت جمهوری اسلامی ایران در حل بحران های منطقه برآمده از این نگاه عقلانیت گرا است. ایتالیایی ها با آگاهی از نقش ثبات بخش کشورمان، همچنین خواهان همکاری با ایران در زمینه مبارزه با افراطی گری و تروریسم بوده اند، بویژه اکنون که رگه هایی از نفوذ تروریسم در کشورهای اروپایی دیده می شود. بر همین مبنا تروریسم و لزوم همکاری در این زمینه یکی از مهمترین موضوع هایی بود که در دیدار مقام های کشورمان با رنتزی مورد بحث قرار گرفت.
همچنین نگاه به دور از انحرافِ ایتالیا نسبت به اسلام، جدا دانستن راه تروریسم از این آیین جهانی و نزدیک دانستن دیدگاه های اسلام و مسیحیت موجب شده رم بر خلاف دیگر شرکای اروپایی خود، نسبت به دین اسلام و پیروان آن موضعی نرم و دوستی آفرین داشته باشد؛ موضعی که همدلی کشورهای اسلامی و ملت های مسلمان را برمی انگیزد.
۳- اقتصاد یکی از مهمترین و پرظرفیت ترین زمینه های همکاری ایران و ایتالیا است. رم به دنبال احیای جایگاه پیشین خود در شراکت اقتصادی با تهران و بازگشت به فضای پیش از تحریم ها است. از این رو، در دوره پسابرجام در برقراری روابط اقتصادی با کشورمان پیشگام شده تا گوی سبقت را از شرکای اروپایی خود برباید. رم این بار هم رویکرد تعاملی و واقع بینش را پشتوانه گام های خود قرار داده است. نگاه مثبت و اعتماد ۲ طرف به یکدیگر موجب شده در جریان سفر روحانی به رم و رنتزی به تهران در مجموع ۳۶ سند همکاری در زمینه های مختلف به امضا برسد؛ قراردادهایی که بخش قابل توجهی از آنها در زمینه اقتصادی است و انتظار می رود اجرای آن ها مسیر گسترش مناسبات دوجانبه اقتصادی و همچنین ورود سرمایه‌گذاری و فناوری ایتالیا به ایران را هموار سازد.
البته پیش شرطِ بنا نهادن پایه های استوار مناسبات اقتصادی، استقرار نهادها و ارتباطات مالی، بانکی و بیمه ای قدرتمند است. همراهی نمایندگان بانک ها، موسسات مالی و بیمه ای بزرگ ایتالیا با رنتزی در سفر به تهران، رابطه اقتصادی سودمندتر و محکمتری را میان تهران- رم نوید می دهد.
۴- با وجود اینکه در فضای پسابرجام به سر می بریم اما فضای روانی به جا مانده از تحریم، همچنان مانع از تحقق کامل نتایج مورد انتظار لغو تحریم ها شده است. رویکرد مثبت ایتالیا به ایران که در پیشگامی این کشور در گسترش مناسبات با تهران نمود یافته، می تواند بر نگاه دیگر کشورهای اروپایی به کشورمان تاثیرگذار باشد، تا جایی که برخی رسانه های ایران، رم را دروازه گسترش همکاری با اروپا می خوانند. البته خود رنتزی هم در نشست خبری مشترک با رییس جمهوری کشورمان وعده داد که در نشست آینده «گروه ۷» برای رفع کامل تحریم ها علیه ایران تلاش کند.
در مجموع باید گفت الگوی تعاملی رابطه ایتالیا با جمهوری اسلامی ایران، نگاه واقع بینانه رهبران این کشور به اسلام و جایگاه و نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه و تلاش برای عادی سازی روابط می تواند الگوی خوبی برای کشورهای اروپایی باشد؛ کشورهایی که برخی از آنها روابط خود با کشورمان را تابعی از رابطه تهران- واشنگتن قرار می دهند و فرصت های گسترده روابط با ایران را فدای موضع گیری غیرواقعگرایانه می سازند و هنوز در ذهن خود غبار تحریم را از چهره ایران نزدوده اند.
