به گزارش پایگاه خبری سرمایه گستران، پیشینه تاریخی یا سابقه زندگی در استان چهارمحال و بختیاری، به دوره‌های پیش از تاریخ یعنی هزاره ششم قبل از میلاد می‌رسد، از کاوش‌هایی که سالیان پیش در جنوب غربی کشور انجام گرفت، برمی‌آید که احتمالاً زندگی کوچ نشینی در این منطقه نزدیک به هشت هزار سال پیش پدید آمده است؛ شهرکرد در قرون گذشته به علت مراتع بسیار سرسبز و زمین‌های مساعد جهت دامپروری و کشاورزی، جز ییلاق‌های کوچ‌نشینان بوده است و هم اکنون نیز دامداران محلی در دامنه ارتفاعات و اطراف این دشت، کوچ ییلاقی دارند.
وجود سکه‌ها و اشیا فلزی از ادوار مختلف ایلامی، هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی به خوبی مشخص می‌کند که در دوره‌های مختلف تاریخی، این منطقه دارای اهمیت بوده است، در کتاب شناخت سرزمین چهارمحال در رابطه با نامگذاری اولیه دهکرد می‌نویسد ” در دوران دیالمه، یکی از سرداران، معروف به کرُدشیرباریک، فرماندهی این محال را عهده‌دار بوده است و به این مناسبت این شهر به کردشیرباریک نامیده شده است.
مورخ مشهور، عباس اقبال آشتیانی در مورد بومیان شهرکرد می‌نویسد ” اهالی این منطقه از نژاد کردهای اصیل مهاجر بوده‌اند که جهت استفاده از چمن و مرغزار به این منطقه کوچ کردند.” در خصوص تاریخچه شکل‌گیری بعضی از مهمترین آثار تاریخی در شهرکرد با رضا ریاحی، رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
گرمابه‌های شهرکرد چگونه احداث شده است؟
گرمابه حاج محمدرضا خان، ساختمانی قدیمی و عالی است که در سمت جنوب و متصل به بنای مسجد خان (مسجد جامع) واقع شده است و از گرمابه‌های بسیار بزرگ و مجهز است صحن حمام، حدود یکصد مترمربع و از نظر قدمت با ساختمان مسجد همزمان است، علاوه بر فضای وسیع قسمت بیرونی، رختکن، مرتفع‌تر از سطح زمین و به شکل زیبایی ساخته شده است و در وسط دارای حوض هشت ضلعی و در اطراف آن ستون‌های سنگی قرار دارد؛ تقریباً از جهت ساختمان و آجرکاری با آزاره‌های سنگی و غیره به سبک ساختمان گرمابه شاه اصفهان بنا شد و در قسمت گرمخانه دارای حوض‌های متعدد و بسیار پاکیزه و روشن است.
گرمابه پرهیزگار شهرکرد، یکی از بناهای جدید و بزرگ‌تر شهر محسوب می‌شود، در سال ۱۳۳۶ ه. ق، پس از فوت حاج آقا حسین پرهیزگار، فرزند حاج سید حسن، مرحوم ابوالقاسم خان آزاده چالشتری برادر حاج آقا مهدی خان آزاده، از ماترک آن مرحوم و با کمک مالی خواهرش، سه قطعه از اراضی قبرستان متروکه را از شهرداری شهرکرد خریداری کردند و طبق نقشه و طرح جالبی با زحمات طاقت فرسا به صورت سه باب گرمابه مدرن و به بهترین وجه به وسیله استادان ماهر اصفهانی این گرمابه را بنا کردند، امروزه این بنا تبدیل به موزه شده است.
گرمابه حاج عبداله دهکرد معروف به حاج عبداله در سال ۱۱۴۸ ه. ق، به همت حاج عبداله، فرزند حاج شکراله ریاحی از اجداد خاندان ریاحی ناحیه چهارمحال، که در اواخر دوره صفویه از خوانسار به قریه دهکرد آمده و نسب خانوادگی خویش را به حر بن ریاحی می‌رسانند ایجاد شده است.؛ این بنا در قسمت شمال دهکرد و اکنون وسط شهر واقع و در خیابان بازار) ولیعصر) بین چهارراه‌بازار و سه راه سینمای امروزی و در جوار مسجد آقا بزرگ و به فاصله نزدیکی از امامزاده و مسجد اتابکان احداث شده است؛ امروزه این مکان تبدیل به پاساژ تجاری شده است.
گرمابه بزرگ در امامزاده شهرکرد همزمان با مسجد اتابکان و بازسازی بقعه امامزاده ساخته شد و شالوده آن اتابکی است، همچنین گرمابه کوچک در امامزاده به وسیله اهالی محله پایین شهرکرد ساخته شده است و بدنه آن از جنس سنگ‌های زمخت کوهی است، امروزه این مکان تبدیل به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی شده است.
ماجرای کوچه یخچال شهرکرد چیست؟
یخچال شهرکرد واقع در خیابان سعدی، بین کوچه فرزانه و کوچه یخچال واقع شده و ورودی خیابان سعدی به یخچال هنوز به گویش مردم شهرکرد “کوچه یخچال ” نامیده می‌شود امروزه بقایای یخچال و ملک آن جز متصرفات شهرداری است این یخچال تا حدود سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۵ ه. ش دایر بوده است.
یخچال معمولاً از یک گودال و زمین مسطح تشکیل می‌شد، گودال‌های آن به طول ۱۰ الی ۲۰ متر، عمق آن حدود ۵ الی ۶ متر و با عرض ۶ تا ۱۰ متر ساخته می‌شد، در نزدیکی گودال، زمین مسطحی به قسمت‌های مستطیل شکل) کرت بندی (ایجاد می‌شد تا در اوایل زمستان، به خصوص اول قوس هر شب، مقداری آب از جوی به آن کرت‌ها وارد کنند چون آب یخ می‌زد، روز بعد با وسایل مخصوص مانند کلوخ کوب، پتک و یا چنگک، یخ‌ها را شکسته، جمع‌آوری می‌کردند و درون گودال می‌ریختند سپس مقداری آب روی آن ریخته و همین کار را ادامه می‌دادند تا گودال پر شود در انتها، بر روی آن مقداری پوشال یا ساقه گندم می‌ریختند؛ مردمانی که در نگهداری یخچال جهت تأمین یخ آبادی فعالیت داشتند به یخچالی معروف بودند.
خانه‌های اشرافی دهکرد توسط چه کسانی احداث شده است؟
خانه‌های اشرافی در شهرکرد بیشتر توسط متمولان، خوانین، کدخدایان و یا کسانی که به نوعی دارای ذوق هنری بوده‌اند، به سبک و معماری بهتر و بالاتری از قلعه‌های محلی ساخته می‌شدند از این جمله، در شهرکرد می‌توان از اتاق آئینه (منزل محمودیه) حدود چهارراه بازار و منزل ارباب آرضا و پسرش و منزل ابراهیم خان رئیس نام برد. امروزه اتاق آئینه تقریباً سالم مانده است.
منبع خبر : ایمنا
