واکنش میراث فرهنگی فارس در خصوص استفاده از ایزوگام برای مرمت بخشی از بازار وکیل شیراز

به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از فارس، طی روزهای گذشته صفحه اینستاگرام اداره کل میراث فرهنگی استان فارس با انتشار یک پست، در خصوص مرمت پشت بام سرای گمرک بازار تاریخی وکیل شیراز با ایزوگام اطلاع رسانی شد.

این اقدام موجب واکنش و اعتراض بسیاری از فعالان گردشگری و دوستداران میراث فرهنگی شد. این بازار تاریخی به جای مانده از دوره زندیه همواره طی سال های گذشته به علت بی توجهی ها و عدم مرمت های به موقع دست خوش اتفاقات ناگوار بوده است به گونه ای که بسیاری از آسیب‌های وارد شده به این بنای تاریخی همچون آتش سوزی سقف این بازار در آبان ۱۴۰۱ که موجب شد ۲۰ «عرقچین» آن سیاه شود و تا به امروز سیاه بمانده هنوز پاکسازی نشده است. آتش‌سوزی در یک دهنه مغازه بازار که پارچه‌فروشی بود، به علت سهل انگاری مالک در حین جوشکاری رخ داد که با رسیدن آتش‌نشان‌ها آتش مهار شد.

پس از بروز وقایع مختلف و وجود مشکلات بسیار برای این بنای زیبای تاریخی، اقدام تازه میراث فرهنگی استان فارس در خصوص مرمت پشت بام سرای گمرک این بازار حاشیه دیگری به وجود آورد. در این خصوص افشین ابراهیمی معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس پیرامون انتشار اخبار منتقدانه در فضای مجازی و رسانه‌ای با موضوع “مرمت سرای گمرک بازار وکیل با ایزوگام اظهار کرد: یکی از آیتم‌های کاری در ۵ قرار داد مذکور در این بازار تاریخی جمع آوری عایق‌های رطوبتی فرسوده (ایزوگام) مربوط به دو تا سه دهه قبل و اجرای دوباره با همان عایق رطوبتی ایزوگام بوده است.

وی با بیان اینکه استفاده از عایق رطوبتی ایزوگام برای پوشش بخشی از بازار وکیل به چند دلیل واقع بینانه قابل دفاع است افزود: از آخرین باری که بام بازار وکیل شیراز با ایزوگام پوشانده شده دست کم دو دهه می‌گذرد و در این فاصله هیچ عارضه‌ای که ناشی از کاربرد ایزوگام باشد ملاحظه نشده است.

معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس تصریح کرد: حتی در تعدادی از بناهای موجود در مجموعه زندیه شیراز هم در دهه‌ها ی گذشته از ایزوگام استفاده شده است که با توجه به کیفیت مناسب اجرا آسیبی به دنبال نداشته است. تهویه مناسب به واسطه وجود روزنه‌های متعدد در زیر طاق‌ها و نقاط مختلف راسته بازار، ماندگاری رطوبت و دم کردگی را به حداقل ممکن می‌رساند و به همان نسبت احتمال عوارض و آسیب‌های ناشی از مکث رطوبت را کاهش می‌دهد.

ابراهیمی خاطر نشان کرد: در حین عملیات مرمتی این بازار تاریخی تعداد زیادی از روزنه‌هایی که تاکنون مسدود بوده اند مجدداً بازگشایی می‌شوند و این امر به تهویه بهتر و کامل‌تر بازار کمک شایانی می‌کند و در واقع عایق رطوبتی ایزوگام چنانچه به درستی اجرا شود این امکان را فراهم می‌سازد که دست کم برای یک دهه، بام در برابر برف و باران مصون بماند و مانع از سرایت رطوبت به بام بازار و همچنین سطح تزئینات شود.

وی ادامه داد: منابع مالی و نیروی انسانی، همیشه در اختیار نیستند که بتوان به اقدامات حفاظتی و مرمتی سالیانه با روش‌هایی مانند اندود کاهگل اقدام کرد. آن هم در شرایطی که با حجم خیره کننده‌ای از آثار تحت مراقبت مواجه هستیم. اندود کاهگل هرچند برای بدنه‌ها و پوشش‌های خشتی بهترین گزینه است اما برای سطوح آجری کارایی لازم را ندارد و حتی در مواردی خود یک عامل تهدید است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس اضافه کرد: کاهگل ساعت‌ها پس از بارندگی خیس می‌ماند و لایه آجری زیرین را مرطوب نگه می‌دارد و این بهترین فرصت برای شوره زنی و تخریب آجر است. همچنین کاهگل در برابر برف بسیار آسیب پذیر است. به راحتی یخ می‌زند و از هم می پاشد اما ایزوگام این گرفتاری را ندارد.

به گزارش سرمایه گستران، بعضی کارشناسان امر معتقدند که به کارگیری این روش پیش تر در بناهای تاریخی دیگر کشور نیز موجب ریزش بخش‌های از سقف ابنیه تاریخی ازجمله بناهای ارزشمند اطراف میدان نقش جهان اصفهان شده است.

خاطر نشان می‌شود، عملیات مرمت بازار وکیل شیراز با اعتباری معادل ۱۰۰ میلیارد تومان از محل مسؤلیت اجتماعی نفت در قالب ۱۴ پروژه با حضور وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به طور رسمی در ۱۴ تیرماه امسال آغاز شد، که از این تعداد ۷ قرارداد نهایی شده و مابقی نیز در مراحل پایانی عقد قرار داد هستند. این پروژه‌ها شامل مرمت اردو بازار، بازار حاجی، بازار وکیل جنوبی، راسته ترکش دوزها و راسته علافه بندان، بازارهای شمالی و نو، سراهای احمدی، روغنی، گمرک، فیل و راسته شمشیرگرها و سرای مشیر، بازار نو و حمام مشیر، مرمت بازار مسگرها و گاراژ فردوسی و تزئینات بازارهای وکیل شمالی و جنوبی و راسته ترکش دوزها و علاقه بندان است.