متروی قم، پروژه‌ای زنده در مسیر تحقق

به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از قم، فاز نخست متروی قم از نظر پیشرفت فیزیکی به مرحله پایانی رسیده است و اگر واگن موجود باید طی یکی دو ماه تست گرم می‌توان این فاز را به بهره‌برداری رساند.

این جملاتی است که مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری قم از آخرین وضعیت مترو بیان می‌کند.

محمد رضا انگشت باف در گفت‌وگویی تاکید می‌کند: اگر مشکل واگن که در دست وزارت کشور و گرفتار بروکراسی‌های اداری میان این وزارتخانه، سازمان برنامه و بانک مرکزی شده است رفع شود، مردم قم می‌توانند به زودی از مترو استفاده کنند.

به طور کلی متروی قم دارای دو خط اصلی است که خط خط یک به طول ۱۴.۸ کیلومتر و ۱۴ ایستگاه و خط ۲ به طول ۲۸ کیلومتر و ۲۱ ایستگاه طراحی شده است.

مشخصات و میزان پیشرفت خط ۱

خط یک متروی قم به طول ۱۴.۸ کیلومتر با ۱۴ دستگاه است.

در این خط درمجموع ۱۳ واحد خروجی اضطراری و ایستگاه‌های پمپاژ، ساختمان اداری و کنترل مرکزی خط، تونل به طول ۱۴.۸ کیلومتر و سطح مقطع ۶۹ مترمربع، ظرفیت حمل ۲۳ هزار و ۲۵۰ مسافر در ساعت هر، دارای ۲۶ رام و ۵ واگن ۲۰ متری برای هر قطار، حداکثر سرعت طراحی ۹۰ کیلومتر بر ساعت و حداکثر سرعت بهره‌برداری ۸۰ کیلومتر بر ساعت، دارای مسیر رو باز و تونل مصنوعی به طول ۷۰۰ متر شامل مسیر U wall و دارای یک ایستگاه تقاطعی واقع در میدان مطهری A 9 با پروژه مونوریل و خط ۲ مترو است.

سبد پروژه‌های در دست اجرا در خط ۱ متروی قم شامل ایستگاه شهید مطهری، مسیر فاز اول، ایستگاه کشاورز، دپو پارکینگ، تأمین تجهیزات فاز اول، طراحی مجدد فاز ۲، احداث تونل سنتی، احداث ایستگاه نکویی، تأمین و نصب سیستم سیگنالینگ و تأمین ماشین پ‌آلات ریلی است.

احداث ایستگاه A7 و A 8، احداث ایستگاه A 3، احداث ایستگاه A 1 و مهندسی مرحله دوم تجهیزات از مسائل مربوط به سبد پروژه‌های پیش‌روی خط ۱ مترو است که باید در آینده نزدیک انجام گیرد.

برای خط یک مترو تا امروز ۱۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان هزینه شده که این ارقام با تملک به ۱۶ هزار میلیارد تومان رسیده است.

مشخصات و میزان پیشرفت خط ۲

خط دوم متروی قم سال ۹۶ به طول ۱۵.۵ کیلومتر با ۱۲ ایستگاه در شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور مصوب شد و شهرداری قم در نظر داشت پس از دریافت مصوبه کمیسیون ماده ۲۳ در سال ۹۷ نسبت به آغاز عملیات اجرایی پروژه اقدام کند، به همین دلیل انجام مطالعات تفصیلی پروژه برای برگزاری مناقصه به مشاور طراح ابلاغ شد.

در حال حاضر پیشرفت مطالعات طراحی بیش از ۶۰ درصد است، اما سازمان برنامه و بودجه کشور در سال ۹۷ به دلیل وجود دو پروژه نیمه‌کاره (منوریل و خط ۱ مترو قم) با اجرای پروژه از محل منابع دولتی مخالفت کرد.

با توجه به تغییرات صورت گرفته در محدوده دپوی خط ۲ مترو در شهرک پردیسان (آغاز عملیات اجرایی طرح ملی مسکن ۵۶۰ هکتاری) و مطالعات مصوب در شورای عالی ترافیک کشور در خرداد سال ۱۴۰۲، مقرر شد تا شبکه حمل‌ونقل ریلی قم مطابق با ضابطه ۷۷۷ مجدد مورد مطالعه قرار گیرد.

پس از دریافت مشاور ذیصلاح در این زمینه توسط معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم در اواخر سال ۱۴۰۲، مطالعات صورت گرفت، در هیئت مدیره سازمان حمل‌ونقل ریلی مصوب و به منظور طی فرایند و تصویب در شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور در آبان ۱۴۰۳ به شورای ترافیک استان ارسال شد.

آغاز پروژه خط ۲ مترو از ابتدای جاده ورجان و پشت بیمارستان سلامت تا امتداد خیابان امام خمینی (ره) است.

طول تقریبی پروژه ۲۸ کیلومتر با ۲۱ ایستگاه با هدف اتصال هر ۳ پروژه (منوریل و خطوط ۱ و ۲ مترو) در میدان شهید مطهری پیش بینی شده است.

وقفه به دلیل نبود واگن

هم‌اکنون با وجود آماده بودن شش کیلومتر از مسیر مترو در خط ۱ هنوز واگن‌های مترو تحویل نشده است، علت این تأخیر مشکلات قراردادی است، در واقع تأمین ۵۵ واگن متروی قم به پروژه‌های اصفهان و شیراز گره خورده و وزارت کشور هنوز اقدامات لازم در این زمینه را انجام نداده است، همچنین درخواست تأمین واگن از مشهد به دلیل هم ترازی ناوگان رد شد و قم همچنان در انتظار تأمین واگن است.

در این زمینه حتی پیشنهاد خرید واگن از محل اعتبارات شهرداری مطرح است، اما شرکت چینی به دلیل بدهی‌های دولت ایران این درخواست را نپذیرفت در حالی که دپوی مترو آماده است اما به دلیل نبود واگن، بهره‌برداری از آن امکان‌پذیر نیست، با این حال عملیات اجرایی تونل مترو از جمکران آغاز شده است و پیشرفت مناسبی دارد.

سیدمرتضی سقائیان‌نژاد، شهردار قم با اشاره به اینکه پروژه متروی قم مسیرهای بسیار خوبی را پشت سر گذاشته است، به خبرنگار سرمایه گستران می‌گوید: تأمین برق برای این پروژه و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات اساسی از جمله موارد بسیاری مهمی است که طی سال‌های اخیر انجام شده است.

وی با اشاره به اینکه پروژه‌های ریلی با این وضعیت در تمام کلان‌شهرهای کشور کار خود را آغاز می‌کنند، ادامه می‌دهد: اگر در شهر قم واگن تأمین شده بود می‌توانستیم طی دو سال گذشته این پروژه را در اختیار شهروندان و زائران قرار دهیم.

شهردار قم با اشاره به طی کردن مسیرهای مختلف استقراض واگن، قرارداد چینی و خرید از روسیه ادامه می‌دهد: در حال حاضر در حال مذاکرات جدیدی برای تأمین واگن هستیم و تلاش می‌کنیم این کار در حداقل فاصله زمانی انجام شود.

پیگیری تأمین واگن از مشهد به نتیجه می‌رسد؟

مشهد یکی از شهرهایی است که از خطوط قطار شهری بهره می‌برد، با مطرح شدن مشکل تأمین واگن متروهای قم به دلیل اینکه تنها کلان‌شهری که نوع واگن آن از نظر حرکت و تأمین برق به قم شباهت دارد، مشهد است، این شهر به عنوان یک موضوع جایگزین و موقت برای حل مشکل واگن مطرح شد.

در این زمینه مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه یکم اسفند در گفت‌وگویی اظهار می‌کند: مجلس در راستای تأمین واگن و راه‌اندازی پروژه متروی قم، مذاکراتی با نمایندگان مشهد انجام داده و موضوع تأمین واگن را در جلسه سران مطرح کرده است.

وی با اشاره به درخواست شهرداری قم برای تأمین واگن‌های مترو تاکید می‌کند: در این زمینه پیگیری‌هایی انجام شده است که آیا امکان خرید واگن از مشهد برای قم وجود دارد و در این راستا با نمایندگان مشهد نیز گفت‌وگویی صورت گرفته است.

وی می‌افزاید: در جلسه سران موضوع پروژه مترو قم و درخواست شهردار قم درباره تأمین واگن و راه‌اندازی مترو قم مطرح شد تا به امید خدا شرایط راه‌اندازی این سامانه حمل‌ونقل در قم تسهیل شود.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به تجارب گذشته خود در حمایت از توسعه مترو، خاطرنشان می‌کند: در دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد نیز درخواست شهردار وقت، محمدباقر قالیباف برای تأمین واگن را مطرح کردم که نتیجه آن را امروز در شبکه متروی تهران شاهد هستیم.

۲.۳ همت اعتبار در راه تکمیل پروژه متروی قم برای سال آینده

به طور قطع و با وجود شرایط اقتصادی کشور تکمیل و پیشرفت پروژه متروی قم نیازمند تأمین اعتبارات بیشتر نسبت به گذشته است.

قاسم روانبخش، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی از تأمین اعتبار ۲.۳ همتی خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: با توجه به اینکه بسیاری از شهرها و استان‌ها نیز منتظر دریافت اوراق مشارکت بودند، حدود ۲.۳ همت برای سال آینده به قم اختصاص پیدا کرده است، با این حال در تلاش هستیم تا این مبلغ افزایش پیدا کند.

وی درباره تحقق پنج همت اوراق مشارکت برای پروژه قطار شهری قم اظهار می‌کند: خط A متروی قم که از قلعه کامکار تا میدان مطهری امتداد دارد، آماده بهره‌برداری و تنها در انتظار تحویل واگن‌ها برای آغاز به کار است؛ ادامه مسیر پروژه نیز از میدان مطهری تا مسجد مقدس جمکران بخشی ریل‌گذاری شده است و بخشی دیگر نیاز به ریل‌گذاری و تکمیل تونل دارد.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: از مجموع ۵/۲ همتی که برای سال ۱۴۰۳ اختصاص پیدا کرده بود و با پیگیری‌های انجام شده، این مبلغ به حساب شهرداری قم واریز شد که تاکنون ۸۰۰ میلیارد تومان از آن هزینه شده است.

روانبخش ادامه می‌دهد: تاکنون حدود ۶۰۰ متر از تونل تکمیل شده و حدود ۷۰۰ متر دیگر برای رسیدن به مسجد جمکران باقی مانده است.

وی با اشاره به خرید بخش قابل‌توجهی از ریل‌های مورد نیاز پروژه مترو قم تاکید می‌کند: این ریل‌ها در انبار نگهداری می‌شود تا پس از تکمیل تونل عملیات ریل‌گذاری با سرعت بیشتری انجام شود.

نماینده مردم قم در مجلس اضافه می‌کند: برای سال ۱۴۰۴، بودجه‌ای حدود ۲۰ همت برای سازمان قطار شهری در کل کشور پیش‌بینی شده است.

روانبخش تصریح می‌کند: با توجه به اینکه بسیاری از شهرها و استان‌ها نیز منتظر دریافت اوراق مشارکت بودند، حدود ۲.۳ همت برای سال آینده به قم اختصاص پیدا کرده است با این حال در تلاش هستیم تا این مبلغ افزایش پیدا کند.

با همه این تفاصیل و تلاش‌هایی که مدیریت شهری و سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری قم برای تحقق خط یک مترو و انجام مطالعات و شروع خط ۲ انجام می‌دهند، شهروندان قُمی امید دارند تا این پروژه عظیم که موجب توسعه شهری و پایدار مبحث ترافیکی کلان‌شهر قم می‌شود به نتیجه مطلوب برسد.