به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از مرکزی، با توجه به خشکسالی چند سال اخیر، محدودیت منابع آبی استان و کاهش حجم آب سد کمال صالح به عنوان یکی از منابع تأمین‌کننده آب شرب شهر اراک، جداسازی سامانه آبیاری فضای سبز از آب شرب اقدامی مهم و حیاتی برای کاهش بحران آب در این شهر به شمار می‌رود.
تنش آبی و هدر رفت آب در استان مرکزی از چالش‌های جدی برای توسعه پایدار این استان به‌شمار می‌آید که با اجرای راهکارهای مناسب و بهینه‌سازی مدیریت منابع آبی، می‌توان به حفظ و استفاده بهینه از آب‌های موجود کمک کرد.
با توجه به نیاز جمعیت شهر اراک و حضور صنایع مختلف نزدیک این شهر، مهاجرپذیری شهر، آلایندگی‌های صنایع و حمل‌ونقل باید برای حفظ فضای سبز و افزایش آن باید گام برداشت.
در این میان یکی از عوامل محدودکننده گسترش فضای سبز، کمبود منابع آب قابل دسترس است؛ آب منبع حیاتی برای حفظ و توسعه فضای سبز و ایجاد نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی، معابر، میادین و تفرجگاهی شهری و ابزار نظافت و شست‌وشوی المان‌ها و متعادل‌سازی اقلیم‌های شهری است که اهمیت آن برای حیات، به ویژه در کلان‌شهرها انکارناپذیر است.
یکی از راهکارهای غلبه بر این مشکل استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب مطابق با استاندارد محیط زیست در تأمین آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز است.
مشکل کمبود منابع آبی به عنوان چالش روز، شهرهای مختلف استان مرکزی به ویژه شهر اراک را درگیر خود کرده و مدیران شهری برای تأمین منابع آبی مورد نیاز برنامه‌ها و تدابیر مختلفی را اندیشیده‌اند.
در این زمینه گفت‌وگویی با با عباس خسروانی، سخنگوی شورای اسلامی کلان‌شهر اراک داشته‌ایم که شرح آن‌را در زیر می‌خوانید.
گسترش فضای سبز یکی از اولویت‌های محوری مدیریت شهری است
سرمایه گستران: با توجه به بحران کم آبی، مدیریت شهری برای آبیاری فضای سبز شهری چه برنامه‌ای را در دستور کار خود دارد؟
خسروانی: کلان‌شهر اراک که در قلب ایران واقع شده، سال‌هاست با بحران کم‌آبی و محدودیت در منابع آبی روبه‌روست.
در چنین شرایطی، صیانت و گسترش فضای سبز که نقشی کلیدی در بهبود وضعیت زیست‌محیطی و ارتقای سلامت عمومی ایفا می‌کند، به یکی از اولویت‌های محوری مدیریت شهری بدل شده است.
بر این اساس، بهره‌گیری از فاضلاب تصفیه‌شده برای تأمین آب موردنیاز فضای سبز، نه‌تنها یک گزینه قابل اجرا، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود.
طرح بهره‌برداری از پساب با رویکرد استفاده بهینه از منابع آبی پایه‌ریزی شده است
سرمایه گستران: شورای ششم برای کاهش استفاده از آب شرب در فضای سبز چه تمهیداتی را در نظر گرفته است؟
خسروانی: طرح بهره‌برداری از پساب در اراک با رویکرد استفاده بهینه از منابع آبی موجود و کاستن از فشار بر ذخایر زیرزمینی پایه‌ریزی شده است.
با استمرار شرایط خشکسالی و کاهش چشمگیر بارش‌ها، بهره‌برداری از پساب برای مصارف غیر آشامیدنی، به‌ویژه در بخش فضای سبز، به‌عنوان یک اولویت راهبردی در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.
این اقدام علاوه بر کاهش اتلاف آب، در راستای حفاظت از محیط زیست و تحقق توسعه پایدار نیز اثرگذار خواهد بود.
کاهش استفاده از آب شرب در فضای سبز، نقشی تعیین‌کننده در دستیابی به امنیت آبی پایدار ایفا می‌کند.
شورای ششم اراک با درک ابعاد بحران آب، اجرای این پروژه را با جدیت پیگیری کرده است. تکمیل فازهای اجرایی و طراحی برنامه‌های توسعه‌ای برای آن، بیانگر رویکرد آینده‌نگر شورا در حوزه مدیریت منابع آبی است.
بهره‌برداری کامل از این طرح می‌تواند ضمن کاهش برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، وضعیت بوم‌شناختی شهر را بهبود ببخشد و به‌عنوان الگویی قابل اقتباس در سایر مناطق کشور مطرح شود.
شهرداری اراک با جایگزینی آب‌های غیربهداشتی، میزان وابستگی به منابع طبیعی را کاهش دهد
سرمایه گستران: راهبردهای کلان مدیریت شهری در حوزه فضای سبز شهری را تشریح کنید.
خسروانی: از مأموریت‌های اصلی این پروژه، تأمین آب فضای سبز از طریق فاضلاب تصفیه‌شده است.
شهرداری اراک بر آن است تا با جایگزینی آب‌های غیربهداشتی، میزان وابستگی به منابع طبیعی نظیر آب‌های سطحی و زیرزمینی را کاهش دهد.
این سیاست، ضمن محافظت از ذخایر آبی، امکان بهره‌برداری از گونه‌های گیاهی مقاوم و بهبود ساختار خاک را فراهم ساخته و موجب کاهش آلاینده‌های محیطی می‌شود.
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، استفاده از پساب تصفیه‌شده برای مصارفی چون آبیاری، صنایع و حتی تغذیه مجدد آبخوان‌ها، یک رویه مرسوم و مؤثر است.
این اقدام نه‌تنها از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند، بلکه در کاهش هزینه‌های مدیریت آب نیز نقش دارد. برای شهرهایی چون اراک که با چالش شدید کم‌آبی مواجه‌اند، اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند راه‌حلی پایدار و الگو بخش باشد.
تمرکز مدیریت شهری بر افزایش ظرفیت انتقال پساب و توسعه شبکه لوله‌کشی
سرمایه گستران: برنامه مدیریت شهری برای مقابله با تنش آبی چیست؟
خسروانی: برای پاسخ به بحران آب، این طرح با یک مدل مدیریتی جامع و هدفمند همراه شده است، از جمله محورهای کلیدی آن می‌توان به آموزش و توانمندسازی بهره‌برداران، توسعه روش‌های نوین آبیاری نظیر سیستم‌های قطره‌ای و تحت فشار و پایش مداوم کیفیت پساب اشاره کرد.
همچنین، با ایجاد مخازن نگهداری و تقویت زیرساخت‌های انتقال، تلاش شده تا در دوره‌های کم‌بارش، تأمین آب موردنیاز فضای سبز دچار وقفه نشود.
موانع و دشواری‌های مسیر اجرا اجرای این طرح با چالش‌هایی از جمله محدودیت‌های فنی در مسیر انتقال آب، تنگناهای مالی و نیاز به هماهنگی بین سازمان‌های گوناگون مانند شهرداری، محیط زیست و جهاد کشاورزی همراه بوده است.
با این حال، از طریق نشست‌های تخصصی و ارتقای آگاهی عمومی، تلاش شده تا این موانع به تدریج برطرف شود.
بهره‌برداری از این پروژه، نقطه عطفی در مسیر مدیریت پایدار آب شهری خواهد بود و زمینه‌ساز گسترش کمی و کیفی فضای سبز خواهد شد.
مدیریت شهری با تمرکز بر افزایش ظرفیت انتقال پساب و توسعه شبکه لوله‌کشی در سراسر شهر، در پی ارتقای بهره‌وری این سیستم است.
در گام‌های بعدی، افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها و توسعه خطوط انتقال به مناطق بیشتری از شهر برنامه‌ریزی شده است.
همچنین، استفاده از فناوری‌های نو در فرآیندهای تصفیه و آبیاری، به ارتقای بازدهی پروژه کمک خواهد کرد.
آموزش مستمر کاربران و نیروهای بهره‌بردار نیز بخشی از این راهبرد جامع است. هدف نهایی پروژه، رساندن میزان انتقال پساب به ۵۰۰ لیتر در ثانیه برای تأمین آب فضای سبز شهری است.
جایگزینی پساب در آبیاری فضای سبز، موجب کاهش برداشت منابع زیرزمینی می‌شود
سرمایه گستران: میزان بودجه اختصاص یافته برای برای اجرای این طرح چقدر است؟
خسروانی: جایگزینی پساب با آب شرب در آبیاری فضای سبز، منجر به کاهش برداشت از منابع زیرزمینی و جلوگیری از افت سطح آب و فرونشست زمین می‌شود.
همچنین، توسعه پوشش گیاهی از طریق آبیاری با پساب، باعث جذب ذرات معلق، کاهش غبار و بهبود کیفیت هوای شهری خواهد شد.
در بلندمدت، این اقدامات موجب تخفیف آثار خشکسالی و ارتقای شرایط زیست‌محیطی منطقه خواهد شد.
شورای اسلامی شهر اراک از ابتدای دوره خود، این پروژه را در اولویت قرار داده و با اختصاص بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی در سال جاری، عزم جدی خود را برای تحقق آن نشان داده است.
این رویکرد، نشان‌دهنده نگاه کلان و بلندمدت مدیریت شهری نسبت به چالش آب و ضرورت بهره‌برداری از پساب به‌عنوان منبعی جایگزین برای مصارف شهری است.
منبع خبر : ایمنا
