به گزارش خبرگزاری سرمایه گستران از خراسان جنوبی؛ آئین‌های مذهبی و سنت‌های عاشورایی در خراسان جنوبی، گنجینه‌ای ارزشمند و کهن از فرهنگ و ایمان مردم این سرزمین است که با قدمتی بیش از ۳۰۰ سال، نه تنها تاریخچه‌ای طولانی‌تر از بسیاری از کشورهای نوظهور دارند، بلکه پیام‌هایی عمیق از وفاداری، مقاومت و عشق به اهل بیت (ع) را در دل جامعه ایرانی زنده نگاه داشتند.
آئین نخل‌گردانی در بشرویه و مراسم بیل‌زنی همراه با نخل‌گردانی در خوسف، هر ساله شاهد حضور پرشور و شورانگیز مردم و عاشقان امام حسین (ع) است و از حیث قدمت، اصالت و معنویت، بی‌نظیر محسوب می‌شوند؛ آیین‌هایی که در روز عاشورا، کویر مرکزی ایران و شهرهای کویری خراسان جنوبی را به محلی برای بازآفرینی عاشورای کربلا تبدیل می‌کنند، این سنت‌ها زمانی شکل گرفتند که کشورهایی همچون آمریکا هنوز به رسمیت شناخته نشده بودند و این واقعیت تاریخی، عمق و اصالت باورهای مردم این خطه را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
این آئین که از هشتم محرم آغاز و در ظهر عاشورا به اوج خود می‌رسد، تجلی‌گر عشق و ارادت مردم به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است.
احمد برآبادی، سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی به خبرنگار سرمایه گستران می‌گوید: در این مراسم، نخل بزرگ چهارپایه‌دار، نماد تابوت امام حسین (ع)، با پارچه‌های مشکی، آینه‌ها و برگ‌ها تزئین شده و با نوای سینه‌زنان و نوحه‌خوانان در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر بشرویه به حرکت درمی‌آید.
مراسمی با ریشه در تاریخ و فرهنگ
وی ادامه می‌دهد: نخل‌گردانی در بشرویه، علاوه بر جنبه‌ی عزاداری، بازنمایی تشییع پیکر امام حسین (ع) توسط قبیله بنی‌اسد پس از واقعه کربلاست و این مراسم از گذشته‌های دور به صورت موروثی توسط خانواده‌ها و طایفه‌هایی خاص برگزار می‌شده و حمل نخل به‌عنوان یک افتخار بزرگ تلقی می‌شده است.
این پژوهشگر آداب و رسوم خراسان‌جنوبی خاطرنشان کرد: همزمان با نخل‌گردانی، گروهی موسوم به کفن‌پوشان متشکل از ده‌ها جوان با لباس سفید و شمشیرهای چوبی به دور نخل حلقه‌زنان حرکت کرده و اشعار حماسی و مرثیه‌های عاشورایی را زمزمه می‌کنند؛ آئینی که فضای معنوی خاصی را در شهر ایجاد کرده و اشک و ماتم را بر چشمان حاضران جاری می‌سازد.
آمادگی و اجرای باشکوه آئین
صبح روز عاشورا، هزاران نفر از اهالی بشرویه و روستاهای اطراف در خیابان‌ها جمع می‌شوند تا در این مراسم تاریخی شرکت کنند و جوانان بسیاری به نیت حاجت‌روایی از زیر نخل عبور می‌کنند؛ باوری که از دیرباز در میان مردم منطقه رایج است.
ثبت معنوی و میراث ماندگار
برابادی ادامه می‌دهد: آئین نخل‌گردانی منطقه بشرویه، فردوس و سرایان در فهرست آثار معنوی کشور به شماره ۵۰۹ ثبت شده است و این آئین در کنار مراسم‌هایی همچون مشعل‌گردانی روستای برکوه، بیل‌زنی خوسف و تعزیه‌خوانی فردوس، بخش مهمی از گنجینه فرهنگ عاشورایی استان را تشکیل می‌دهد که سالانه مورد توجه گردشگران و پژوهشگران قرار می‌گیرد.
کربلایی حسینی، یکی از پیرغلامان بشرویه می‌گوید: نخل بشرویه فقط یک سازه چوبی نیست؛ این نماد عشق و وفاداری ما به اباعبدالله است و هر سال با دیدن حرکت نخل، دل‌هایمان تازه می‌شود و گویی دوباره در کربلا هستیم.
عاشورایی متفاوت با بیل‌زنی و نخل‌گردانی خوسف
شهر تاریخی خوسف نیز هر سال ظهر عاشورا شاهد آئینی نادر و منحصربه‌فرد است؛ مراسم بیل‌زنی همراه با نخل‌گردانی که میراث معنوی دیرینه‌ای با قدمتی بیش از ۳۰۰ سال دارد و این آئین تنها نمونه در خراسان جنوبی و حتی کشور است و به شماره ۵۰۸ در فهرست میراث معنوی به ثبت رسیده است.
ریشه‌ها و معنا
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی در این باره می‌گوید: بیل‌زنی خوسف بازآفرینی صحنه دفن شهدای کربلا توسط طایفه بنی‌اسد است؛ عزاداران بیل‌به‌دست با فریاد حیدر علی، با ضربه به بیل یکدیگر، تلاش و وفاداری را تداعی می‌کنند و همزمان با بیل‌زنی، نخل بزرگ نماد تابوت امام حسین (ع) و نخل کوچک‌تر نماد گهواره علی‌اصغر (ع) در کنار دسته‌های سینه‌زن و زنجیرزن حرکت می‌کنند تا مراسم تشییع و دفن پیکر شهدا را به تصویر بکشند.
وی ادامه داد: پس از اقامه نماز ظهر عاشورا در بافت تاریخی شهر، دو هیئت با دسته‌های ۱۵ نفره بیل‌زن تشکیل می‌شود و بیل‌زن‌ها بیل‌ها را به شکل دایره‌ای بالا می‌گیرند، به بالا می‌پرند و با ضربه زدن تیغه بیل‌ها به یکدیگر صدایی ایجاد می‌کنند که نماد نبرد میان سپاه کفر و سپاه امام حسین (ع) است.
نخل‌ها که توسط افراد حمل می‌شوند، همراه با بیل‌زن‌ها، سینه‌زن‌ها و زنجیرزن‌ها به سمت میدان قتلگاه (حسینیه صاحب‌الزمان) حرکت داده می‌شوند و مراسم با نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و دعای جمعی همراه است.
ثبت ملی و پیام مراسم
برآبادی افزود: مراسم بیل‌زنی خوسف به شماره ۵۰۸ در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده است و اهالی، به‌ویژه کشاورزان، معتقدند این آئین موجب برکت محصولات و تأمین روزی حلال می‌شود و صدای برخورد بیل‌ها نه تنها یادآور حماسه عاشورا، بلکه نوای پایداری، مقاومت و امید است.
جلوه‌های معنوی و اجتماعی
این مراسم علاوه بر جذب انبوه مردم محلی، هر سال گردشگران و علاقه‌مندان اهل بیت (ع) را از نقاط مختلف کشور به خوسف می‌کشاند و با مشارکت هیئت‌های مردمی، به شکلی منظم و باشکوه اجرا می‌شود که یکی از میراث‌های زنده فرهنگی و دینی ایران اسلامی است.
به گزارش سرمایه گستران؛ آئین‌های مذهبی کویر مرکزی ایران و خطه خراسان جنوبی با قدمتی بیش از ۳۰۰ سال، همچون نخل‌گردانی بشرویه و بیل‌زنی خوسف، نه تنها میراثی گران‌بها از فرهنگ و ایمان ایرانی-اسلامی هستند، بلکه سندی روشن بر اصالت و تاریخ پر افتخار این مردم محسوب می‌شوند؛ آیین‌هایی که زمانی شکل گرفتند که بسیاری از کشورهای امروزی، از جمله آمریکا، هنوز متولد نشده بودند و این واقعیت، نشانگر عمق، اصالت و ارزش بالای این سنت‌های عاشورایی است.
منبع خبر : ایمنا
