بنا به شواهد آمار و ارقام زمستانی، بورس اوراق بهادار از لاک رخوت و رکود دوساله خود بیرون آمده است. موفقیت دیپلماتیک ایران در توافق تاریخی با غرب توانست امیدهای تازه‌ای در اقتصاد ایران بیدار کند، و کشورمان اکنون چشم اندازهای جدیدی را در حوزه اقتصاد و توسعه پیش روی خود می‌بیند. قابل پیش‌بینی بود که بازار سهام هم به عنوان دماسنج اقتصاد کشور، به فضای تازه واکنش نشان دهد، رونقی مضاعف بیابد و خود، نویددهنده اتمسفری مساعد برای آینده اقتصاد شود.
آنچه امروز بیش از هر چیز دیگر باید در پیشگاه توجه و تمرکزمان باشد، دوری از هیجان و گرفتن جانبِ عقلانیت در تصمیم‌گیری‌هاست. باید بدانیم که صِرفِ تغییر در اوضاع و احوال سیاسی، دلیلی موجه برای رونق بازار سهام و افزایش قیمت‌ها و شاخص‌ها نیست، بلکه اینمیزان استفاده بنگاه‌ها از فرصت‌ها و شرایط جدید است که می‌تواند زمینه‌سازِ رشدِ حقیقی بازار سرمایه باشد. در واقع، تا زمانی که تغییرات فوق‌الذکر، حاوی تاثیرهای واقعی در صورت سود و زیان بنگاه های اقتصادی و توسعه آینده آنها نداشته باشند، هرگونه افزایش، فاقد زیربنای بنیادین بوده و بنابراین حباب‌گونه است.
اما در مجموع، سال آینده به دلایلی از جمله کاهش هزینه تامین منابع و مواد اولیه، کاهش هزینه‌های مالی، افزایش تجارت و بازرگانی (و در نتیجه افزایش فروش) و پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران، برای بازار سرمایه و شرکت‌های بورسی سال تجربه رونق و ورود سرمایه خواهد بود.
این یک اصل بنیادین در سرمایه‌گذاری است که سرمایه به جایی کوچ می‌کند که با تحمل کمترین ریسک به بیشترین بازده دست پیدا کند. با کاهش نرخ تورم، احتمال قوی برای کاهش در نرخ بهره و افزایش جذابیت های بازار سرمایه، به تدریج شاهد ورود سرمایه‌های جدید به بازار سهام خواهیم بود.
راه‌ها و بیراه‌های بورسی
در این جا نکته‌ای شایان دقت برای مسئولان و متولیان بازار وجود دارد. نباید فکر کنیم ورود سرمایه به بازار و رونق این بازار، دلیلی کافی برای عرضه های اولیه انبوه و بی برنامه در اختیارمان می‌گذارد، بلکه باید با پیگیری فرآیندها و روندهای مدیریت شده، از فرصت رونق بازار سود بجوییم و «عمق» بازار سرمایه را در ابعاد گوناگون افزایش دهیم.
در وهله اول، بازار سرمایه باید از لحاظ نقدشوندگی به رتبه مناسبی دست پیدا کند. بنابراین در کنار جذب سرمایه می‌بایست فعالیت‌های سبدگردانی تقویت شود. از سوی دیگر برای اعتمادسازی و عقیم کردن سازوکارهای ناسالم، باید گردشِ اطلاعات در بازار را شفاف‌تر و کارآتر سازیم.
همچنین اگر بر آنیم که حضور سرمایه‌گذاران خارجی را در بازار سرمایه ببینیم، باید زیرساخت های حقوقی و معاملاتی لازم را ایجاد کنیم. تنوع در ابزارهای مالی (مانند اختیار معامله) و تقویت مبانی محاسباتی و معاملاتی بازار، در کنار ایجاد نهادهای های تخصصی برای پوشش ریسک می‌تواند بسترهای ضروری برای فعالیت سرمایه گذاران خارجی در بورس را فراهم کند و در بالابردن کارآیی بازار بسیار موثر باشد.
بازار سهام بیش از آن که نیاز به حمایت‌هایی چون تزریق مصنوعی پول باشد، نیازمند حمایت مدیریتی و کارشناسی از طریق تدبیر کردن در امور و اتخاذ سیاست‌های دوراندیشانه است. متولیان بازار سهام باید از خرد جمعی شکل گرفته در بازار به نفع خودِ بازار استفاده کنند. با نگاه به تجربه هاب موفق و ناموفق سالیان گذشته، نقشه راه بازار سرمایه در سال آینده باید پیراسته از بیراهه‌ها و کژراهه‌ها باشد.
در صورت مدیریت صحیح، بازار سهام در سال آینده این قابلیت را دارد که رتبه نخست بازارها را به لحاظ جذابیتِ سرمایه‌گذاری و سودآوری از آنِ خود کند. علاوه بر آن یک بازار سرمایه کارآ، می‌تواند در کنار سیستم بانکی -و حتی در اولویت بالاتری- بازوی قدرتمندی برای تامین مالی بنگاه‌ها باشد.
قصد داریم امسال نیز به سنت سالیان گذشته در همایش «دورنمای اقتصاد ایران در سال ۹۵» در قالب یک پنل تخصصی به روندهای شاخص بازار پول و سرمایه در سال آتی بپردازیم. در این همایش و پنل ویژه، جمعی از مدیران بازار پول و سرمایه و متخصصان این حوزه آقایان دکتر حسن قالیباف اصل، مدیر عامل بورس اوراق بهادار تهران، دکتر محمد رضا پورابراهیمی، عضو شورای عالی بورس و عضو شورای پول و اعتبار، بهزاد گلکار، مدیر عامل هلدینگ مالی و سرمایه گذاری سینا، دکتر سیدکمال سیدعلی، مدیر عامل صندوق ضمانت صادرات ایران، دیدگاه های خود را با ما و مخاطبان فرهیخته این همایش به اشتراک خواهند گذاشت.
باور ما بر این است که «ساختن» یا «سوختن» فرصت‌ها در گروی داشتن یا نداشتن اطلاعات اثربخش در زمان مناسب است. به سهم خود و به قدر توانمان سعی کرده‌ایم نقشی در ارائه موثر این اطلاعات ایفا کنیم.
مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های اقتصاد ایرانیان با همکاری شرکت بین‌المللی ایرانگردی و جهانگردی آزادی (آیتو) همایشی تحت عنوان “دورنمای اقتصاد ایران در سال ۹۵” در تاریخ ۱۲ اسفندماه سال جاری برگزار می‌کند.
