به گزارش سرمایه گستران و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پلیس اصفهان،مسائل اجتماعی، پدیده هایی اعم از روابط ساختاری و الگوهای کنشی هستند که در مسیر تحولات اجتماعی قرار می گیرند. این مسائل اجتماعی به عنوان پدیده ای نامطلوب اذهان صاحب نظران و افکار عمومی را به خود مشغول داشته است. اعتیاد به مواد مخدر یکی از این مسائل اجتماعی است که نه تنها متاثر از جنبه های مختلف حیات بشری بلکه بر آن ها نیز تاثیر می گذارد.
بررسی در خصوص علل گرایش به مواد مخدر نشان می دهد چنانچه در مورد این معضل اجتماعی چاره اندیشیده نشود هر ساله شاهد افزایش میزان اعتیاد به مواد مخدر و آسیب های اجتماعی مختلف ناشی از آن خواهیم بود.
امروزه مسئله مواد مخدر شکل مخاطره آمیز و کاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است. اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیان های جدی و خطرناک جسمی اعم از ابتلا به بیماری های عفونی واگیردار همچون ایدز، هپاتیت، سل و… و عوارض و مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی از قبیل افزایش جرم های مرتبط با مواد مخدر همچون جنایت و سرقت، فقر و تکدی گری و هدر رفتن سرمایه های کلان مادی کشورها را به دنبال داشته است.
از اعتیاد به مواد مخدر بعد از بحران نابودی محیط زیست به عنوان چهارمین بحران جهان نام برده می شود و در واقع اعتیاد یک مشکل بزرگ فردی و اجتماعی است که علاوه بر عوارض جسمی و روانی آن برای افراد معتاد، سلامت جامعه را نیز از نظر اجتماعی فرهنگی مورد تهدید و آسیب قرار می دهد.
رابطه اعتیاد با مسائل اجتماعی ارتباطی دو جانبه است؛ از یک سو اعتیاد جامعه را به رکود و انحطاط می کشاند و از سوی دیگر پدیده ای است که ریشه در مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه دارد. اعتیاد گرایش فرد را به اصول اخلاقی و معنوی و ارزش های اجتماعی کاهش می دهد به طوری که آسیب شناسان اجتماعی، اعتیاد را به مثابه جنگ شیمیایی خانگی و جنگ بدون مرز می دانند. سازمان بهداشت جهانی مساله مواد مخدر، اعم از تولید، انتقال، توزیع و مصرف را در کنار سه مساله جهانی دیگر یعنی تولید و انباشت سلاح های کشتار جمعی، آلودگی محیط زیست، فقر و شکاف طبقاتی، از جمله مسائل اساسی بر شمرده است که حیات بشری را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در عرصه جهانی مورد تهدید و چالش جدی قرار می دهد.
علل گرایش به اعتیاد را می توان در عوامل زیر خلاصه کرد:
عوامل فردی: عوامل فردی را می توان در دو مقوله جسمی و روانی تحت بررسی قرار داد. عوامل جسمی که موجب اعتیاد می شوند عبارتند از: وراثت، ابتلا به بیماری های مزمن، نژاد، جنسیت، سن،.
عوامل روانی:عوامل روانی که موجب اعتیاد می شوند عبارتند از: عقب ماندگی ذهنی، اسکیزوفرنی، بیماری های عصبی، احساس گناه و تقصیر، کنجکاوی، استقلال طلبی و نجات از مشکلات.
عوامل اجتماعی:اعتیاد علل اجتماعی نیز دارد که این علل عبارتند از: محیط خانواده، تشنج در خانواده، کمبود محبت، زیاده روی در محبت، تاثیر رفتار والدین، اعتیاد همسر، محیط تحصیلی، محیط شغل و محیط تفریح و دوستان.
علاوه بر این، علل جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی نیز در بروز اعتیاد تاثیر گذار هستند.بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته و نتایج به دست آمده از مصاحبه با افراد معتاد نشان می دهد، “گروه دوستان و همسالان” و “تاثیر محرومیت نسبی” و در حوزه روانشناختی “نقش تربیت خانوادگی بر رفتار فرد” و “تاثیر شخصیت فرد بر اعتیاد” از لحاظ نظری بسیار تاثیرگذار است.
بررسی ها همچنین نشان می دهد که در عامل “تاثیر شخصیت فرد بر اعتیاد” مولفه وجود اختلالات شخصیتی بیشترین تاثیر را دارد.
در عامل “شاخص های تاثیرگذار گروه همسالان” نیز مؤلفه نگرش و رفتار همسالان و فشار دوستان و همسالان بیشترین تاثیر را دارد. در شاخص های تاثیرگذار نقش تربیت خانوادگی بر رفتار فرد نیز “وجود سابقه اعتیاد والدین” مهمترین عامل است.
راهکارهای پیشگیری از گرایش به اعتیاد
با توجه به مطالب ارائه شده پیشنهاداتی برای پیشگیری از گرایش به اعتیاد به شرح زیر ارائه می شود:
۱-دانشگاه ها و موسسات علمی همایشی تحت عنوان افزایش اعتماد به نفس دانشجویان برگزار کنند.
۲-اداره کل آموزش و پرورش اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی با موضوع شیوه های موثر غلبه بر اضطراب و تشویش برای دانش اموزان کند.
۳-لزوم تقویت اورژانس های اجتماعی در راستای کاهش اعتیاد و دادن مشاوره به خانواده ها
۴-برنامه های پیشگیری از بروز رفتارهای پرخطر از سطوح دبستان
۵-ارائه مهارت های لازم به دانش آموزان برای مقاومت در قبال فشار گروه های دوستان و همسالان.
۶-اطلاع رسانی دقیق و هشدار در فضای مجازی.
۷-لزوم آموزش خانواده ها برای پیشگیری از بروز آسیب های اجتماعی برای فرزندان.
۸-فرهنگسازی برای پذیرش معتادان ترک کرده در سطح شهر.
۹-مشارکت دادن مددجویان معتاد در ورزش های رزمی جهت تخلیه هیجانات.
۱۰-برگزاری جلساتی نسبت به توجیه خانواده هایی که در شرف جدایی هستند
۱۱-توسعه مراکز فرهنگی، تفریحی و ورزشی برای جوانان.
منابع و مآخذ:
۱-شهیدی، محمد حسن (۱۳۸۲)، مواد مخدر، امنیت اجتماعی و راه سوم ، تهران : انتشار اطلاعات
۲-شعاع کاظمی، مهرانگیز(۱۳۹۳)، آسیب های اجتماعی با تاکید بر تئوری های زیربنایی و راهکارهای مقابله ای، تهران، انتشارات آوای نور
۳-غنجی ، علی (۱۳۸۶) کلیات مواد مخدر تهران ، انتشارات معاونت آموزش ناجا
گردآوری: سرهنگ جهانگیر کریمی – معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان اصفهان
