درآمدی بر «فقه امنیت»/غایت امنیت، الهی شدن جامعه اسلامی است

به گزارش سرمایه گستران و به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، مقوله امنیت، یکی از پدیده‌های اساسی و بنیادین مورد نظر اندیشمندان و فقها و از نیازهای حیاتی فردی و اجتماعی به شمار می‌رود و ایجاد و گسترش آن نیز وظیفه آحاد ملت و حکومت‌ها و دولت‌هاست.

هیچ مکتب یا نظام حقوقی نمی‌تواند خود را نسبت به موضوع امنیت بی‌تفاوت قلمداد نماید. اسلام نیز به عنوان یک نظام حقوقی جامع و مترقی که پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی افراد در همه زمان‌ها و مکان‌ها می‌باشد، از این قاعده مستثنی نبوده و با ملاحظه متون دینی، احکام و مقررات اسلامی ملاحظه می‌شود که اهمیت امنیت در همه عرصه‌ها و راه حل‌های تحقق بخشیدن به امنیت سیاسی و اجتماعی بیش از سایر نظام‌های حقوقی در دین اسلام مورد مطالعه قرار گرفته است. از دیدگاه آیات و روایات نیز امنیت از نعمت‌های بزرگ خوانده شده و بر سایر نیازهای بشر اولویت دارد.

این رویداد با حضور آیت الله احمد عابدی از اساتید درس خارج فقه و اصول، روز پنج شنبه ۴ بهمن ماه ۱۳۹۷ ساعت ۸ صبح الی ۱۱ در خیابان ابن سینا، خیابان کمال، خیابان صاحب الزمان(عجل الله فرجه) مدرسه حضرت ولی عصر(علیه السلام) برگزار می شود.

علاقه مندان برای حضور می توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی مرسلات به نشانی www.Morsalat.ir ثبت نام نمایند.

***غایت امنیت، الهی شدن جامعه اسلامی است

غایت امنیت ملی دولت اسلامی، از یک منظر حفظ نظام است و از منظری کلان‌تر، تولید و تأمین امنیت قرب به خدا، الهی‌شدن جامعه اسلامی و شکوفایی استعدادهای انسان در این مسیر می‌باشد که غایت دین و شریعت نیز هست.

تمدن سازی ملازم با تولید در عرصه های علم و فرهنگ، سیاست و قدرت و اقتصاد و ثروت است و تولید هیچ‌یک از این‌ها بدون امنیت میسر نیست و تولید امنیت، بدون دانش امنیتی امکان ناپذیر است. تأسیس تمدن اسلامی و شکوفایی خیره‌کننده آن مؤید وجود پشتوانه‌های دانشی و از جمله دانش امنیتی است.

مقوله امنیت، یکی از پدیده‌های اساسی و بنیادین مورد نظر اندیشمندان و فقها و از نیازهای حیاتی فردی و اجتماعی به شمار می‌رود. ایجاد و گسترش امنیت وظیفه آحاد ملت و حکومت‌ها و دولت‌هاست و هیچ مکتب یا نظام حقوقی نمی‌تواند خود را نسبت به موضوع امنیت بی‌تفاوت قلمداد نماید.

اسلام نیز به عنوان یک نظام حقوقی جامع و مترقی که پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی افراد در همه زمان‌ها و مکان‌ها می‌باشد، از این قاعده مستثنی نبوده و با ملاحظه متون دینی، احکام و مقررات اسلامی ملاحظه می‌شود که اهمیت امنیت در همه عرصه‌ها و راه حل‌های تحقق بخشیدن به امنیت سیاسی و اجتماعی بیش از سایر نظام‌های حقوقی در دین اسلام مورد مطالعه قرار گرفته است. از دیدگاه آیات و روایات نیز امنیت از نعمت‌های بزرگ خوانده شده و بر سایر نیازهای بشر اولویت دارد.

امنیت و به ویژه امنیت اجتماعی، در همه جوامع امروزی به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی حقوق بنیادین افراد مورد توجه قرار می‌گیرد و ماهیتی حقوق بشری به خود گرفته است. امنیت اجتماعی یکی از اصلی‌ترین نیازهای یک ملت و کشور است، زیرا حرکت و پویایی کشور در مسیر علم و معنویت، فناوری و توسعه، اقتصاد و هنر مرهون امنیت اجتماعی است

نتایج پژوهش در بین اقوال علما حاکی از آن است که در فقه امامیه، تأمین امنیت اجتماعی و فراهم‌کردن زمینه تحقق آن، یکی از کار ویژه‌های فقه و حکومت می‌تواند به حساب آید. در این راستا احکام و قواعد و سازوکارهای فقهی چون توجه به حدود و تعزیرات، توجه به فقه پوشش، ترویج تعاون و همکاری در جامعه، گسترش پیوندهای اجتماعی و توجه به حق الناس از جمله ملزومات شکل‌گیری امنیت اجتماعی به شمار می‌آیند.

غایت امنیت ملی دولت اسلامی، از یک منظر حفظ نظام است و از منظری کلان‌تر، تولید و تأمین امنیت قرب به خدا، الهی‌شدن جامعه اسلامی و شکوفایی استعدادهای انسان در این مسیر می‌باشد که غایت دین و شریعت نیز هست.

برای مثال از منظر اول، می‌توان به قواعد و آرا و احکام فقهی ناظر بر حفظ و بقای جان شهروندان، صیانت از اموال و املاک مردم (امنیت اقتصادی) و حراست از مرزها و تمامیت ارضی دولت اسلامی در برابر تهدیدهای خارجی(امنیت نظامی) و …اشاره کرد. اما در سطح کلان، غایت امنیت ملی در واقع تلاش برای تولید امنیت قرب به خدا و الهی شدن جامعه اسلامی است. در حقیقت این غایت دانش فقه هم هست که همانا سوق دادن انسان مسلمان به قرب الهی و رضایت‌مندی در آخرت است. در این خصوص، به گزاره‌های مربوط به حفظ دین و ارزش‌های آن و اعتلای انسان می‌توان اشاره کرد.

امروزه جهان اسلام، تحت سایه سنگین ناامنی و بحران های متوالی و متتابعی چون تروریسم مذهبی، تفکرات تکفیری و اشغال نظامی به سر می برد که بیانگر انحطاط در حیات سیاسی- اجتماعی مسلمانان می باشد. این انحطاط در حوزه‌های نظری امنیت نیز تبلور یافته است که ضرورت تأملات فقهی راجع به امنیت و تولید دانش اسلامی امنیت با ابتنای بر ظرفیت های فقه شیعه را آشکار می کند.

دانش فقه، به عنوان دانشی راهبردی، در جهان اسلام از گذشتۀ دور نقش تأثیرگذاری در حیات سیاسی و اجتماعی مسلمانان از جمله حوزه امنیت داشته است. با تتبع در ابواب مختلف فقه می‌توان گفت فقه شیعه به دلیل محوریت اصل امامت در آن و ضرورت صیانت و حفاظت از الگوی نظام سیاسی امامت‌محور، به عنوان تنها نظام مشروع، توجه ویژه‌ای به امنیت دولت اسلامی داشته است. از این‌رو در ابواب مختلف فقه، گزاره‌های متعددی ناظر به عوامل و ضوابط تأمین، حفظ و نیز تهدیدهای امنیت ملی قابل مشاهده است. جهت اثبات این مدعا، باید با تمسک به روش استنباطی و استنادی، به تتبّع و استخراج گزاره‌های فقهی ناظر بر امنیت ملی پرداخت.

اولویت پرداختن به فقه امنیت در این سلسله همایش‌ها از آن رو قابل توجیه است که در کشور ما فقه مبناى نظم اجتماعی است و همچنین با توجه به عنایت مقام معظم رهبرى به بحث جهاد، دراولویت درس خارج فقه، شایسته بود که موجی از امنیت‌پژوهی در جامعه حوزوی ایجاد شود، اما متأسفانه چنین نشد. در همین راستا، دفتر تبلیغات حوزه علمیه اصفهان با همکاری گروه تبلیغی فتوح اندیشه، همایشی با عنوان «فقه امنیت» با حضور حضرت آیت‌الله احمد عابدی روز پنج شنبه ۴ بهمن ماه ۱۳۹۷ در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه) برگزار می‌نماید تا زمینه‌ای برای انگیزش طلاب در عرصه پژوهش و آموزش فقه امنیت باشد.

علاقه مندان برای حضور می توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی مرسلات به نشانی www.Morsalat.ir ثبت نام نمایند.