مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان: آب شرب همه شهرهای خوزستان غیراستاندارد است

محمدرضا شمسایی روز شنبه در دومین گردهمایی سازمان های مردم نهاد محیط زیست خوزستان که در سالن آمفی تئاتر سازمان آب و برق خوزستان تشکیل شد، حداکثر شوری مجاز آب در کشور را یک هزار و ۵۰۰ میکروموس عنوان کرد و افزود: به جز یکی دو شهر خوزستان، شوری آب همه شهرهای استان بیش از دو هزار و ۵۰۰ میکروموس است به عبارتی هر آبی در استان مصرف می شود از نظر شوری استاندارد نیست.
وی گفت: شوری (EC) آب رودخانه کارون در مقطع اهواز تا ۱۰ سال پیش به طور متوسط یک هزار و ۵۰۰ واحد (میکروموس) بوده که در ماه های اخیر میزان متوسط شوری در همین محل به دو هزار و ۵۰۰ واحد رسیده است به این معنی که به طور متوسط یک هزار واحد به شوری آب این رودخانه اضافه شده است.
شمسایی با اشاره به تخلیه حجم بالای زهاب های کشاورزی از شبکه های آبیاری اصلی و فرعی به رودخانه، تصریح کرد: سازمان آب و برق و جهاد کشاورزی استان هیچگونه مطالعه ای درباره سرنوشت زهاب های کشاورزی به عنوان یکی از آلاینده های اصلی رودخانه انجام نداده اند، این در حالیست که متوسط شوری این زهاب ها ۱۰ هزار واحد (میکروموس) است.
وی گفت: علاوه بر شوری، این زهاب ها حجم بالایی از آلاینده همراه با کودهای شیمیایی اعم از نیترات، نیتریت و فسفات به رودخانه وارد می کنند.
شمسایی اضافه کرد: صادقانه این است که نه ما و نه جهاد کشاورزی در زمان اجرای شبکه های زهکشی توجهی به مساله زهاب آنها نکردیم.
وی گفت: ۲۲۸ ایستگاه پایش در زمینه هواشناسی و آب زیرنظر سازمان آب و برق فعال هستند که ۹۴ ایستگاه از این تعداد در رودخانه ها نصب شده اند و پایش آب را انجام می دهند و ۵۰ ایستگاه از آنها نیز آنلاین هستند.
شمسایی افزود: امسال ۱۷ ایستگاه جدید در محل زهکش هایی که وارد رودخانه کارون می شوند نصب شده اند.
**اشتباهات گذشته را باید بپذیریم
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه در گذشته کمتر به ضرورت های حفظ اکوسیستم های موجود در استان و رودخانه ها پرداخته شده اظهار کرد: باید توانایی پذیرش اشتباهات گذشته را داشته باشیم و آنها را اصلاح کنیم اگر چه بسیاری از افراد از بیان واقعیات واهمه دارند و بیشتر جنبه های منفی قضیه و تضعیف دستگاه را برداشت می کنند؛ اما باید حرف حق را در هر شرایطی زد.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که هم وزارت نیرو و سازمان محیط زیست و هم جهاد کشاورزی در گذشته اشتباهات قابل توجهی را مرتکب شده اند بنابراین همه باید بپذیریم که اشتباهاتی مرتکب شده ایم و برای اصلاح آنها اقدام کنیم.
شمسایی افزود: در وزارت نیرو عمده وقت خود را صرف طرح های توسعه کردیم بدون این به تبعات این پروژه ها بپردازیم که بعد از ساخت آنها چه بر سر محیط طبیعی می آورد و چه مشکلاتی را ایجاد می کند.
وی اضافه کرد: سازمان محیط زیست به بخش زیادی از وظایف خود در جلوگیری از آلودگی ها عمل نکرده و جهاد کشاورزی و صنعت نیز لطمات جبران ناپذیری به محیط طبیعی وارد کرده اند.
شمسایی با بیان اینکه در جهان نباید بیش از ۴۰ درصد منابع آبی قابل استحصال مصرف شود، تاکید کرد: ما برای استفاده از ۹۰ درصد منابع آبی خود برنامه ریزی کرده بودیم که بیش از دو برابر استانداردهای بین المللی است و فکر نکردیم که با این کار چه بلایی بر سر محیط طبیعی می آوریم.
وی همچنین گفت: طرح نیشکر در حالی در خوزستان اجرا شده که بیش از ۷۵ درصد مصرف آبی مزارع آن در ماه های خرداد تا شهریور، یعنی در زمان کم آبی کارون است، به همین دلیل رودخانه را با تنش مواجه می کند.
شمسایی با انتقاد از انتخاب نیشکر از بین الگوهای مختلف کشت تصریح کرد: امروز یکی از بزرگترین معضلات استان، نیشکر و زهاب های آن است، در حالی که می توانستیم الگوی کشت دیگری انتخاب کنیم که این مشکلات را برای رودخانه ایجاد نکند.

*ظلم به تالاب
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به خشک شدن تالاب های استان گفت: با افزایش سطح زیرکشت، سال هاست که تقریبا هیچ آبی به انتهای رودخانه ها یعنی تالاب های ما نمی رسد و این ظلمی است که در این سال ها به اکوسیستم های بزرگی چون تالاب ها روا شده است.
وی با بیان اینکه تالاب های خشک شده خوزستان منشاء بخش زیادی از ریزگردهاست افزود: اگر اراضی خشک کشور و خوزستان به این اندازه نبود، قطعا میزان گرد و غبار کمتر از حالا بود؛ زیرا این اراضی در سال های گذشته به زیر آب می رفت و بوته زارها مانع شکل گیری گرد و غبار می شد.
به گفته وی اگر مدیران به توسعه پایدار فکر می کردند قطعا شاهد این مشکلات نبودیم.
شمسایی همچنین با انتقاد از دادن مجوزهای آبزی پروری در بالادست رودخانه ها اظهار کرد: نبود مطالعه، نبود فکر درست و بی برنامه گی باعث شد که بخش زیادی از آبزی پروری ها در شمال خوزستان توسعه و بالادست رودخانه توسعه یابد و پساب های این صنعت که از بدترین و آلوده ترین پساب هاست وارد رودخانه می شود، این در حالیست که جنوب استان و سواحل خلیج فارس بهترین ظرفیت برای توسعه آبزی پروری بود که اکنون دست نخورده مانده است.
وی ادامه داد: بخش زیادی از مشکلات کارون مربوط به فاضلاب های شهری است که وزارت نیرو باید برای آن اقدام کند که در این زمینه نیز مطالبه تشکل های مردمی می تواند موثر باشد.
شمسایی تصریح کرد: بسیاری از مشکلات بخش آب مربوط به هشت سال گذشته بوده و تا ۲٫۵ سال پیش هیچ اطلاعی از وضعیت بحرانی منابع آبی کشور نداشتیم.

*ناظران محیط زیست
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه امروز به دنبال اصلاح خطاهای گذشته خود هستیم گفت: حق گرفتنی است و معتقد هستیم بخشی از حق استان و حق مردم را می توانیم از طریق تشکل های مردمی بگیریم.
وی تصریح کرد: اگر حضور مردم و تشکل های مردم نهاد (NGOها )نبودند در این سال ها اتفاقات ناگوار زیادی در استان رخ می داد اما اعتراض سازمان های مردمی بسیار موثر بوده است.
شمسایی با بیان اینکه می خواهیم خانه تشکل های زیست محیطی را راه اندازی کنیم افزود: به دنبال تقویت این تشکل ها هستیم و مطمئن هستیم که اینها می توانند به عنوان ناظران دستگاه های اجرایی در استان و خارج از استان فعالیت کنند و جلوی بسیاری از خطاها را بگیرند.
وی اظهار امیدواری کرد: فعالیت تشکل های مردمی از کارهای رسانه ای و فضای مجازی فراتر رود و جنبه های تخصصی، بازدیدهای میدانی و بررسی کیفیت رودخانه ها و نظارت بر تالاب ها را در برگیرد.
به گفته وی، علاقمند هستیم که تشکل های خوزستان و ۱۳ استان دیگر که رودخانه های ما از آنجا سرچشمه می گیرد نیز مشارکت دهیم.
شمسایی خاطرنشان کرد: آمادگی همکاری با تشکل ها در زمینه مطالعاتی، تحقیقاتی، اجتماعی و اقتصادی را داریم و می توانیم بخشی از هزینه ها را تقبل کنیم.
بر اساس این گزارش، نخستین گردهمایی سازمان های مردم نهاد محیط زیستی خوزستان ۲۸ بهمن امسال در اهواز برگزار شد. این گردهمایی ها در راستای تحقق تفاهم نامه ای است که مهر امسال میان سازمان آب و برق خوزستان و سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای احیای پنج تالاب خوزستان امضا شد. این نوع تفاهم نامه برای نخستین بار است که در کشور اتفاق می افتد.
استفاده از نقش جوامع محلی و تشکل های مردم نهاد محیط زیستی برای مهار بحران های زیست محیطی در خوزستان هدف اصلی این تفاهم نامه است.
اظهارات مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان در جمع تشکل های مردم نهاد که در نوع خود بی سابقه است، از آنجا حائز اهمیت است که وزارت نیرو و سازمان آب و برق، از سوی کارشناسان محیط زیست و مردم خوزستان همیشه به عنوان یکی از متهمان اصلی بحران های زیست محیطی این استان معرفی شده اند. سدسازی بی رویه و تامین نشدن حقابه تالاب ها و اجرای طرح های انتقال آب کارون طرح هایی است که بیش از همه مورد اعتراض قرار گرفته اند.
محمدرضا شمسایی از مدیران قدیمی استان و صنعت آب کشور به شمار می آید که پیش از این یک دوره مدیریت ۱۱ ساله (۸۴-۷۳) را در سازمان آب و برق عهده دار بود و مجددا نیز از سال ۹۲ مدیرعامل این سازمان شد. وی در دوره سوم شورای شهر، شهردار اهواز و در زمانی نیز مجری سد گتوند بوده است.