پرششی که در این میان مطرح است چشم انداز و سمت و سوی این بازار هادر سال ۹۹ است ؟ در همین ارتباط محمد صادق الحسینی، اقتصاددان در گفتگویی به آن پرداخته است که در ادامه می خوانید:
تاثیر روند قیمت جهانی نفت خام بر رونق تولید وی در پاسخ به این پرسش که بازارهای مالی در سال ۹۹ چه ویژگی‌ها و چشم اندازی خواهند داشت ، گفت : برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید وضعیت اقتصاد ایران را در سال‌های گذشته بررسی کرد. اولین متغیر در بررسی وضعیت اقتصاد ایران درآمد سالانه دولت از محل نفت است. درآمد نفت دولت ایران در سال‌های ۸۸، ۸۹ و ۹۰ به ۱۱۰ و ۱۲۰میلیارد دلار هم رسید اما با شدت گرفتن تحریم‌ها درآمد نفتی دولت در سال‌های گذشته به شدت تحت فشار قرار گرفت به طوری که تخمین زده می‌شود که درآمد نفتی دولت در سال ۹۸ به کمتر از ۱۰میلیارد دلار رسیده باشد حالا این را شما با درآمد نفتی ۱۰۰میلیارد دلاری در ۸سال قبل مقایسه کنید که کمتر از یک دهم است زیرا دلار ۲۰۲۰ با دلار ۲۰۰۲ متفاوت است.
تاثیر نقش نفت همواره به این صورت بوده که اشتباهات سیاستی و ناکارآمدی را با آن پوشانیدم ولی در سال۹۸ و ۹۹ نمی‌شود روی آن حسابی باز و ما از لحاظ درآمدهای نفتی در بدترین شرایط هستیم و به نظرم عملا بهتر است درآمدهای نفتی در سال۹۹ را نزدیک به صفر در نظر بگیریم.
دومین متغیر اقتصاد ایران که باید به آن توجه شود نرخ ارز است که در سال‌های مختلف در اقتصاد ایران در طول ۵ دهه گذشته یک همبستگی با درآمدهای نفتی داشته به این معنا که هر سالی که درآمدهای نفتی ما افزایش یافته دولت با تزریق این درآمدها به اقتصاد باعث افزایش تورم و تعدیل نرخ شده است و با سرکوب نرخ ارز واردات به شدت ارزان می‌شود و صادرات گران شده و اولین آسیب این اتفاق به صنعت کشور وارد می‌شود به طوری که از سال ۸۲ تا ۹۰ که نرخ ارز ما تقریبا ثابت بوده است عملا صنعت ما در این سال‌ها نابود شد و از بین رفت.
اثر کاهش قیمت جهانی نفت بر رونق تولید
صادق الحسینی در پاسخ به این پرشش که در شرایط فعلی که درآمدهای نفتی کاهش یافته است می‌شود امید به رونق تولید داشت؟، اظهارداشت: تولید صنعتی ما دو بخش دارد یک آن که به شدت وابسته به نفت است و با بودجه دولت به بقایش ادامه می‌دهد و دیگری صنایع کوچک و متوسط ما است که رانت خاصی ندارند ولی در مقابل واردات ارزان همیشه بازنده‌اند. در سال ۹۷ و ۹۸ صنایع کوچک و متوسط ما به دلیل نزدیکی نرخ ارز به قیمت واقعی رونق گرفتند اما چون موانع زیادی مثل فضای کسب‌وکار و مجوزها وجود دارد تا زمانی که این صنایع بتوانند به مرحله‌ای برسند که نقش خوبی در اقتصاد ایفا کنند طول می‌کشد البته به واسطه همین صنایع پیش بینی می‌شد رشد اقتصادی ایران در سال۹۹ مثبت شود اما کرونا مانع تحقق آن شد.
نقش کسری بودجه و نقدینگی مازاد بر اقتصاد کشور
وی در خصوص سایر متغیرهای تاثیرگذار بر اقتصاد به جز درآمدهای نفتی و نرخ ارز ،گفت: کسری بودجه دولت از دیگر موارد مهم است. دولت ایران همواره غیر از سال‌هایی نادر، کسری بودجه داشته است که در سال۹۸ به حدود ۹۰ تا ۹۵هزار میلیارد رسیده است و در سال ۹۹ پیشبینی این است که بیش از ۱۰۰هزار میلیارد کسری بودجه داشته باشیم که در تاریخ اقتصاد ایران بی‌سابقه است. نکته‌ای که باید ذکر شوداینکه تورم‌های بالا در اقتصاد ایران به سبب مشکلات بخش بودجه رخ خواهد داد و دولت باید فکر جدی برای کسری بودجه بکند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به مبحث نقدینگی و اینکه دولت همواره برای جبران کسری بودجه خود به آن دامن زده است، افزود: مفروضات مدل‌های ما نشان می‌دهد در سال۹۹ رشد نقدینگی تاریخی را رد خواهیم کرد و رقم ۳۸درصد و یا بالاتر از آن را تجربه خواهیم کرد.
وی در خصوص دلیل این رشد نقدینگی، گفت: احتمالا استقراض مستقیم و غیرمستقیم دولت از بانک مرکزی به شدت بالا خواهد رفت .ازسوی دیگر درآمدهای نفتی هم کاهش پیدا کرده و تغییری شرایط بین المللی هم اتفاق نخواهد افتاد .برآیند این متغیرها نشان می‌دهد که نقدینگی افزایش شدیدی خواهد داشت.
در مجموع پیشبینی ما برای سال ۹۹ این است که ۱۰۰ تا ۱۲۰هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم. نقدینگی ۴۰درصد یا بیشتر رشد خواهد کرد و نرخ تورم بین ۴۰ تا ۵۰ درصد خواهد بود و نرخ سود بانکی باید افزایش پیدا می‌کرد که اگر نکند رشد نقدینگی و تورم را بیشتر می‌کند و رشد اقتصادی ما هم حدود منفی ۱٫۵ تا ۳درصد خواهد بود.
چشم انداز بازارهای مالی در سال ۹۹
* چشم انداز بازار مسکن
وی در پاسخ به این پرسش که در شرایط فعلی یک سرمایه گذار معمولی در سال ۹۹ باید چه مسیری را طی کند تا دارایی‌اش دچار زیان نشود؟، اظهارداشت: اگر بخواهیم از بازار مسکن برای سرمایه‌گذاری شروع کنیم باید بگویم از سال ۹۶ طی سه سال متوالی نرخ رشد مسکن نزولی نشده است یعنی هر سال بیشتر از سال قبل گران شده و از تورم هم بیشتر بوده است که کمی عجیب است و قاعدتا مسکن با وضعی که در سال‌های گذشته داشته و رکودی که در معاملات وجود داشته است و در سال ۹۸ یک رکود تورمی جدی را به خود خواهد دید. از سمت دیگر قیمت زمین و خانه‌های کلنگی نسبت به آپارتمان بیشتر بوده است و این نشان می‌دهد میل به ساخت و ساز کاهش پیدا می‌کند زیرا وقتی نقش قیمت زمین در تعیین ملک زیاد شود هزینه برای ساخت و ساز به صرفه نخواهد بود و با کمبود ساخت و ساز عملا عرضه کاهش پیدا می‌کند پس بخش مسکن در سال۹۹ بخش جذابی برای سرمایه‌گذاری نخواهد بود اما در شهرهای مختلف متفاوت است و حکم کلی دادن در بخش مسکن ممکن است توضیح خوبی نباشد و پیشبینی می‌شود این تاخیر قیمت مسکن در رسیدن به تورم در سال۹۹ ادامه داشته باشد اما وضعیت واحدهای مسکونی از تجاری بهتر خواهد بود و مناطق یک تا پنج تهران هم وضعیت خوبی نخواهند داشت زیرا رشدشان بیشتر از تورم بوده است.
*چشم انداز بازار طلا وسکه
وی درخصوص بازار طلا معتقد است : بازار طلا درسال ۹۹ همچنان بازار جذابی است و توصیه به سرمایه گذاران این است که بخشی از پرتفوی خود را در بازار طلا یا اوراق سپرده طلا یا صندوق‌هایی که به این منظور طراحی شده است سرمایه گذاری کنند یا طلای فیزیکی بخرند که البته این مورد خیلی توصیه نمی‌شود اما پیش بینی ما این است که بازار طلا بازدهی خوبی خواهد داشت و به شخصه می‌گویم بازار طلا از امروز تا ۲۹ اسفند ۹۹ بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران خواهد بود.
*چشم انداز بازار ارز
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تحلیل عمومی از بازار ارز نمی شود ارائه کرد، دلیل آن را حساس بودن بازار ارز در اقتصاد ،عنوان وتصریح کرد: در شرایط فعلی بهتر است با تحلیل‌های خود این بازار متشنج نکنیم اما به افراد توصیه می‌کنم به هیچ وجه وارد بازار ارز نشوند زیرا ممکن است زیان زیادی بکنند و حتی این اقدام آن‌ها ممکن است به اقتصاد کشور هم ضرر وارد کند.
*چشم انداز بازار سهام
این تحلیلگر بازارهای مالی، با بیان اینکه بازدهی بازار بورس در ۴دهه گذشته درهر مقطع ۵ ساله یا بیش از ۵ساله از بازده همه بازارها بهتر بوده است تصریح کرد: بورس بازاری پر بازده و خوبی برای سرمایه گذاری بلندمدت است اما در سال گذشته اتفاقات عجیب و غریبی در بازار سرمایه رخ داده است که هیچ مدل اقتصادی آن را پیش بینی نمی‌کرد یعنی با هر مدلی شاخص نمیتوانست بیش از ۸۵۰هزار واحد را ببیند ولی این اتفاق افتاد و رشد شاخص کل در سال گذشته بیش از ۲۱۰درصد بود. در همین مدت رشد شاخص هم وزن بیشتراز ۴۵۰درصد بود و امسال هم در همین کمتر از دو ماه رشد بسیار بالایی را شاهدبودیم که رشدی بی سابقه است و قطعا نشان دهنده تغییر پارادایم در بازار بورس است. وقتی به میزان معاملات روزانه و ورود حجم پول حقیقی در بازار نگاه می‌کنیم می‌بینیم میزان معاملات ۳ یا ۴ماه سال۹۶ در یک روز ۹۹ اتفاق نشان می‌دهد در بازار بورس اتفاقاتی افتاده است که عجیب است.
در چنین شرایطی توصیه نمی‌کنم کسی بدون دانش کافی از بازار ،پول جدیدی وارد بورس بکند حتی صندوق های سهامی یا مختلط هم قابل توصیه نیستند، هرچند به نظر می رسد تا وقتی که این حجم ورود نقدینگی به بازار وجود دارد شاخص همچنان رشد می‌کند زیرا تبدیل به محلی برای سفته بازی شده است مثل همان اتفاقی که در سال ۹۰ و ۹۱ برای بازار ارز افتاد.
متغیرهای اثرگذار بر بازار سرمایه در سال ۹۹
این کارشناس اقتصادی به متغیرهای اثرگذار بر بازار سرمایه ایران در سال جاری اشاره و اظهارداشت : بازار بورس ایران غالبا در چهاردهه گذشته به جز نفت با قیمت مس همبستگی خوبی داشته و وقتی نگاه می‌کنیم به دلیل کرونا قیمت کالاهای اساسی در جهان ریزش شدید داشته است و بورس ایران هم به شدت وابسته به کالاهای اولیه است. ازسویی دیگر کاهش نرخ سود سپرده‌ها را به ۱۵ درصد، برای بازار سهام اتفاقی مثبت است زیرا سرمایه‌ها به سمت آن سرازیر خواهد شد.
نرخ ارز هم در کشور ما بالا رفتنش برای بورس خوب است اما باید توجه داشت که در شرایطفعلی به نظر می رسد بازار سرمایه نرخ ارز را در قیمت‌های بالاتر از ۱۶ درصد پیش خور کرده است و قیمت های این روزهای سهام شرکت های مختلف با نرخ ارز بالاتر از ۲۰ – ۳۰ درصد فعلی قابل توجیه است . بازار تصورش این است تا پایان ۹۹ ،متغیرهای نرخ تورم ، نرخ ارز و رشد نقدینگی بالاتراز میزان فعلی خواهند رفت و چون بازار عقلایی رفتار می‌کند و آینده را پیشبینی می‌کند الان آن قیمت‌ها را در خود نشان می‌دهد.
