به گزارش پایگاه خبری سرمایه گستران، «پرواز تکه‌های بتن، ورقه‌های فلزی پیج خورده، گودال بزرگ کنده شده»؛ تمام این موارد که ناشی از قدرت فوق العاده زیاد اولین پرتاب آزمایشی موشک استارشیپ شرکت اسپیس ایکس بود آسیبی جدی به سایت پرتاب آن در تگزاس وارد کرد.
موشک استارشیپ بزرگترین و قوی‌ترین موشکی است که بشر تاکنون ساخته است و فضاپیمای ۱۵۰ تُنی که ۱۲۰ متر طول داشت هیچ انسان یا ماهواره‌ای را با خود حمل نمی‌کرد.
انتظار می‌رود ترمیم آسیب‌های ناشی از پرواز آزمایشی بدون سرنشین به سکوی پرتاب، ماه‌ها طول بکشد که احتمالا تلاش‌ها برای پرتاب بعدی را به تاخیر خواهد انداخت. این وضعیت همچنین ارتقای موشکی را که ناسا قصد دارد از آن در ماموریت‌های آتی ماه خود استفاده کند، کُند می‌کند.
ایلان ماسک، رئیس اسپیس ایکس قبل از این آزمایش گفته بود که به هوا فرستادن استارشیپ بدون تخریب سکوی پرتاب آن «یک پیروزی» خواهد بود. از شانس ماسک، این موشک ۳۹۰ فوتی (۱۲۰ متری) با موفقیت بلند شد و حدود چهار دقیقه هم اوج گرفت اما بر فراز خلیج مکزیک منفجر شد و سقوط کرد.
اما مهندسان اسپیس ایکس ممکن است آسیبی را که ۳۳ موتور موشکی استارشیپ وارد کرده‌اند را دست کم گرفته باشند. چند روز بعد از پرتاب، یکی از عکاسان خبرگزاری فرانسه صحنه ویرانی در اطراف سکوی پرتاب را به تصویر کشید.
در ویدئویی نشان داده شده است که در حین برخاستن موشک، تکه‌های آوار و خرابی تا خلیج مکزیک، بیش از ۱۴۰۰ فوت (۴۲۰ متر) دورتر از سکو، پرتاب می‌شود. بر اساس گزارش‌های مطبوعات محلی، روی یک شهر کوچک در چندین مایل دورتر ابری از گرد و غبار شکل گرفته است.
عکس‌های محل پرتاب نشان می‌دهد که برج پرتاب غول‌پیکر آسیب دیده است. همچنین تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که در زیر آن یک گودال بزرگ ایجاد شده است.
ماسک در توییتر نوشت: «نیروی موتورها هنگامی که سرعت می‌گیرند ممکن است بتن را خرد کرده باشد.»
آیا صفحه فولادی عظیم در زیر سکوی پرتاب چاره‌ساز می‌شود؟
«اولیویه دو ویک»، استاد فضانوردی و مهندسی در دانشگاه ام‌آی‌تی گفت: «شعاع زباله و خرابی ایجاد شده احتمالا بزرگ‌تر از آن چیزی است که پیش‌بینی می‌شده است.»
او ادامه داد: «آسیب اصلی به سکوی پرتاب در زیر موشک وارد شده است، جایی که شعله‌های آتش به زمین برخورد می‌کند.» به گفته او ترمیم این خرابی «چند ماه طول می‌کشد».
به گفته این استاد فضانوری سایت پرتاب استارشیپ، بر خلاف سایر مواردی که برای چنین موشک‌های بزرگی استفاده می‌شود، فاقد «سامانه پاششی اطفاء حریق» است. از این سامانه برای غرقاب کردن، خنک کردن و جذب امواج ضربه و صدا استفاده می‌شود. از طرفی سایت پرتاب موشک در تگزاس فاقد «تونل آتش» است که برای منحرف کردن شعله‌های ایجاد شده در زمان پرتاب موشک استفاده می‌شود.
البته ایجاد چنین امکاناتی هزینه بالایی هم دارند. بعد از آزمایش، ماسک گفت که اسپیس ایکس شروع به ساخت «یک صفحه فولادی عظیم برای قرار گرفتن در زیر سکوی پرتاب که با آب خنک می‌شود» کرده است. اما این صفحه فولادی «به موقع آماده نبوده» و مهندسان «به اشتباه» محاسبه کردند که این سکوی پرتاب می‌تواند در برابر این پرتاب آزمایشی مقاومت کند.
ماسک که به هدفگذاری‌های جسورانه شهرت دارد، تخمین می‌زند که تلاش بعدی برای پرتاب می‌تواند در اسرع وقت و حدود «یک یا دو ماه» دیگر صورت بگیرد.
فولاد ضخیم و عظیم هم ممکن است ذوب شود
«فیلیپ مترگز» دانشمندی که قبلا برای ناسا در زمینه فیزیک سکوی پرتاب کار کرده می‌گوید که ایده صفحه فولاد می‌تواند «راه حل خوبی» باشد.
او می‌افزاید: «اما مشکل این است که این موشک آنقدر بزرگ است که از سکوی پرتاب خارج می‌شود و گرمای ۳۳ موتور موشک هم احتمالا می‌تواند این صفحه فولادی را ذوب کند.» البته به گفته مترگز این مساله می‌تواند با پمپاژ آب حل شود. به گفته مترگز طراحی یک سکوی پرتاب می‌تواند به اندازه ساخت یک موشک پیچیده باشد.
در ویدئوی پخش شده توسط شرکت اسپیس ایکس به نظر می‌رسد چندین موتور از ۳۳ موتور استارشیپ دچار مشکل شده‌اند. همچنین دو مرحله موشک طبق برنامه‌ریزی جدا نشد و اسپیس ایکس مجبور شد مکانیزم خودتخریبی را به کار ببندد.
اداره هوانوردی فدرال اعلام کرد که آزمایش هیچ آسیبی نداشته است. به گفته این اداره در صورت تهدید امنیت عمومی، هیچ آزمایش جدیدی تایید نخواهد شد.
دو ویک از اداره هوانوردی فدرال آمریکا هم ارزیابی ماسک از این آزمایش را تکرار کرد و آن را «بیشتر یک موفقیت خواند تا شکست».
آسیب‌های زیست محیطی؛ بارانی از تکه‌های بتن بارید
تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که خودروها و نیمکت‌ها در جنوب تگزاس از «غبار ناشی از پرتاب موشک» و «باران بتن» پوشیده شده است.
برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند که پروسه صدور مجوز برای پرتاب استارشیپ شرکت اسپیس ایکس شتابزده و براساس طرحی کوچکتر از آنچه در نهایت آزمایش شده، انجام شده است.
«اریک روش» مهندس محیط زیست در وبلاگ خود نوشت که «خسارت پیش‌بینی شده به جامعه و محیط زیست قطعا کمتر، ناکافی و نادرست بوده است.»
تاثیر عملیات اسپیس ایکس در شهر بوکا چیکای تگزاس تحت «بیانیه اثرات زیست محیطی سال ۲۰۱۴» مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برخی کارشناسان معتقدند که دامنه این پروژه از سال ۲۰۱۴ تا کنون به طول قابل توجهی تغییر کرده است، اما اداره هوانوردی فدرال بررسی اثرات زیست محیطی جدید را ضروری تشخیص نداده است. این اداره در ماه ژوئن اعلام کرد که این موشک «هیچ تاثیر قابل توجهی» بر مردم ساکن این منطقه نخواهد داشت.
با این حال مردم این منطقه نگرانی خود را با اداره هوانوردی فدرال در مورد تاثیر پرتاب این موشک بر حیات وحش این منطقه مطرح کرده‌اند. ساحل شهر بوکا چیا در فصل بهار هر سال پذیرای «لاک‌پشت‌های دریایی ریدلی کمپ» است، ساحلی که زیستگاه گربه‌های وحشی در خطر انقراض نیز هست. این منطقه همچنین زیستگاهی حساس برای پرندگان است و بسیاری از گونه‌های در معرض خطر انقراض را در خود جای داده است.
تجزیه و تحلیل «برنامه خلیج‌ها و مصب‌های خم ساحلی تگزاس» که هدفش تقویت توسعه پایدار در منطقه است نشان می‌دهد که جمعیت نوعی از پرندگان در معرض خطر انقراض بین سال‌های ۲۰۱۸، زمانی که اسپیس ایکس پرتاب موشک در این منطقه را آغاز کرد تا سال ۲۰۲۱ میلادی ۵۴ درصد کاهش یافته است. البته به طور مشخص گفته نشده است که این کاهش مربوط به حضور اسپیس ایکس در این منطقه بوده است یا خیر.
سازمان غیرانتفاعی «دوستان حیات وحش تگزاس» هم اشاره کرده است که اسپیس ایکس تاکنون باعث دو آتش سوزی در این منطقه شده است. در اولین آتش سوزی ۶۰ هکتار آتش گرفت و در دومی حدود ۴.۵ هکتار در آتش سوخت و به تپه‌های شنی این منطقه آسیب رساند.
منبع خبر : سیتنا
