بررسی ابعاد اجتماعی مشکلات طلاق
موقعیت برخی زنان بعد از طلاق و جدایی به قدری تنزل پیدا میکند که برای پر کردن خلاءهای عاطفی یا گذران زندگیشان تن به انجام کارهایی میدهند که عاقبتی جز پشیمانی ندارد چرا که طلاق واقعهای سخت و دردناک در مرحلهای از زندگی زنان مطلقه به حساب میآید.
این ضایعه دردناک گاه تا جایی پیش میرود که آنان را به انواع آسیبهای روانی و اجتماعی گرفتار میکند. پسلرزههای روحی و فشارهای روانی بار سنگینی را بر او متحمل میکند،او وقتی میبیند زندگیای را که با هزاران آرزو و امید شروع کرده دیگر از هم پاشیده و نمیتواند تکههای شکسته شده زندگیاش را کنار هم بچیند و زندگی دوبارهای را شروع کند یأس و ناامیدی در دلش ریشه میدواند و گاه آن چنان گسترده میشود که زن را تا پرتگاه سختی میکشاند.
یکی از این زنان که به مرکز مشاوره آرامش مراجعه کرده بود گفت: دو سال پیش به خاطر مشکلات خانوادگی از همسرم جدا شدم و همراه با فرزند دو ساله ام زندگی سختی را تجربه میکنم.
وقتی که طلاق گرفتم تازه فهمیدم با زندگی ام چه کردهام و چه آسان همه چیز را از دست دادهام.
این واقعیتی تلخ است که زنان بازنده اصلی این میدان هستند، آنها گاه به خاطر انتخاب نادرستی که داشتند و از دست دادن فرصتها خود را سرزنش میکنند و گاه چنان مشکلات اقتصادی و اجتماعی گریبانگیرشان میشود که تا پایان عمر با آن دست و پنجه نرم میکنند.
او که بعد از طلاق پناهگاه امن و مطمئنی برای تسکین دردهایش ندارد و از سویی سرزنشهای خانواده و اطرافیانش، عامل مضاعفی بر فشارهای روحی او میشود و زن مطلقه را آزردهخاطر میسازد.
در موردی دیگر زن جوانی در راهروی دادگاه خانواده سرش را به زیر افکنده و با چشمانی لبریز از درد و یأس به دیوارهای غم گرفته دادگاه خانواده زل زده بود.
با خود میاندیشید تنها چند ساعت دیگر تا پایان زندگی مشترکش چیزی نمانده ولی بعد از آن چه؟ با این همه مشکلات و گرفتاریها چه خواهد کرد؟
میدانست دیگر جایگاه همیشگی را در خانوادهاش ندارد و پدرش او را به خاطر انتخاب ناشایستاش سرزنش خواهد کرد.
هر چه که بود از سرنوشتش نمیتوانست فرار کند، لحظاتی بعد وارد اتاق قاضی شد و دقایقی نگذشته بود که برچسب زن مطلقه را از آن خود کرد،حالا او مانده بود و دنیایی از مشکلات که هر لحظه انتظارش را میکشیدند.
نگاهی به زندگی این زنان نشان میدهد غم نان ، جست و جوی محبت و عاطفه ، پر کردن جای خالی پدر برای فرزندانشان و غیره … تنها دردسرهای کوچکی هستند که دامنگیر زنان مطلقه میشود.
کارشناسان حوزه اجتماعی از انواع آسیبهای نهفته در زندگی این زنان یاد کرده و معتقدند تنزل منزلت اجتماعی پس از طلاق منشا آسیبهای اجتماعی و روی آوردن به جرایم خطرناک است.
از جمله مشکلات این زنان میتوان به کمتر شدن شانس ازدواج آنها اشاره کرد، زیرا حتی مردان بیهمسر هم به دنبال ازدواج با دختران جوان و مجرد هستند.
همچنین شانس کار کردن این زنان در جامعه کمتر است، به همین خاطر طلاق حداقل به مدت یک سال موجب خشم، اضطراب، نفرت و افسردگی در زنان میشود.
بیشتر این زنان به دلیل مشکلات اقتصادی و ترس از آینده افسردهتر و گوشهگیرتر هستند و از ضعف روانی رنج میبرند.
تحقیقات نشان میدهد صددرصد زنان مطلقه در روزهای آغازین پس از جدایی در هول و هراس هستند .
معمولا در تحقیقات ۷۸درصد زنان طلاق گرفته مهریه خود را هنگام طلاق دریافت نکرده و ۴۱درصد برای طلاق مجبور به گذشتن از مهریه خود میشوند، همچنین بیش از ۸۹درصد از زنان طلاق گرفته هیچ نفقهای دریافت نکردهاند.
این آمارها در حالی است که تنها ۱۶درصد از زنان مطلقه شاغل هستند و این امر میتواند علاوه بر مشکلات روانی مشکلات اقتصادی فراوانی هم ایجاد کند.
آنها نهتنها گاهی از مزاحمتها و مداخلات همسر قبلیشان ابراز نارضایتی میکنند بلکه گاهی برخی از محدودیتهایی که از طرف خانوادهشان اعمال میشود امنیت روانیشان را مختل کرده و آزادیشان را نسبت به گذشته از دست میدهند.
آمارها نشان میدهد تنها حدود ۱۰درصد از زنان مطلقه امکان ازدواج دارند و این به خاطر پیشداوریهای منفی جامعه نسبت به آنان است، زیرا اغلب مردان این زنان را نمیپذیرند و ازدواج با آنان را عاملی برای جلوگیری از خوشبختی خود میدانند.
در حالی که بیشتر این طلاقها در ۵سال نخست زندگی و در سنین ۱۹تا ۳۰سالگی رخ داده و امکان اشتباه در این سالها در بین زوجین بسیار زیاد بوده است، آمارهای گفته شده تنها بخشی از نمونههایی است که در ارتباط با زنان مطلقه است.
عدم حمایت از زنان باعث شده آنها تن به ازدواجهای ناخواسته و حتی موقت بدهند و چهبسا در این مسیر در دام افراد شیادی افتاده و به خاطر شرایط نامساعد اقتصادی وارد باندهای خلافکار میشوند.
یکی از مشکلات اساسی زنان مطلقه در جامعه، ابهام در زندگی آینده آنان است، طلاق به عنوان مقولهای جدی در بحث آسیب های اجتماعی مطرح است که مشکلات فراوانی را برای افراد به ویژه زنان به همراه دارد.
از جمله مهمترین و اساسیترین مشکل زنان مطلقه تغییر نگرش اجتماعی نسبت به آنان است، جامعه نسبت به زنان بیوه نگاه ویژهای دارد که این نگاه در بسیاری از موارد مثبت، مناسب و مطلوب نیست.
زیرا به محض جاری شدن طلاق برچسبی بر پیشانی زنان زده شده و نگاه جامعه نسبت به آنها نگاه خاصی میشود که مهمترین بعد این نگاه منجر به استفاده ابزاری و بهرهبرداری مقطعی از آنان میشود.
تهیه شده توسط اداره برآورد اجتماعی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان اصفهان