چالش‌های اساسی اقتصاد ۱۴۰۲ از نگاه ۴ صاحبنظر و فعال اقتصادی

پدرام سلطانی، فعال اقتصادی

ریسک‌ها: ریسک سیاسی: بدتر شدن روابط بین‌المللی، تشدید اعتراضات مردم و اقشار؛ ریسک امنیتی: تنش‌های نظامی در منطقه و امکان بروز حملات محدود نظامی؛ ریسک اقتصادی: ابرتورم، کمبود ارز در دسترس، جهش نرخ ارز؛ ریسک اجتماعی: تشدید جرائمی مانند سرقت، کمبود نیروهای متخصص به دلیل افزایش جدی مهاجرت به خارج از کشور؛ ریسک تجاری: تشدید سختی و افزایش هزینه تجارت خارجی، افزایش مشکلات حمل ونقل بین‌المللی

فرصت‌ها: فرصتی برای اقتصاد سالم وجود ندارد، اما برای اقتصاد ناسالم و توسعه کسب‌وکارها دور زدن تحریم (صرافی، فروش نفت، واردات کالاهای تحریمی، قاچاق کالاهای یارانه‌ای و مانند این‌ها) فرصت‌ها بیشتر می‌شود.

ابراهیم بهادرانی، مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی تهران در دوره نهم

ریسک‌ها: تورم بالا و عدم ثبات اقتصادی، فضای نامناسب کسب‌وکار، شوک‌های وارده به اقتصاد نظیر ترقی بی‌رویه نرخ ارز

فرصت‌ها: رفع کسری بودجه، بهبود بخشیدن به روابط خارجی و جلوگیری از وارد شدن شوک به اقتصاد، بهبود فضای اقتصاد

اولویت‌ها: عضویت در سازمان‌های جهانی و رفع ضدیت با کشورهای جهان به منظور کاهش هزینه مبادله، اعتقاد به قوانین اقتصادی و عدم اقدام اعمالی که باعث به هم خوردن قواعد اقتصادی شود، نظیر سرکوب قیمت‌ها؛ کاهش هزینه‌ها و ایجاد تعادل در بودجه کشور و تراز بانک‌ها به منظور کاهش تورم

مهدی پورقاضی، فعال اقتصادی

ریسک‌ها: اولین چیزی که سرمایه‌گذاری نیاز دارد، امنیت است، اما آیا امنیت در کشور وجود دارد؟ از طرفی، تورم افسارگسیخته‌ای که در سال ۱۴۰۱ وجود داشت و راه‌حل مشخصی ازسوی دولت برای آن ارائه نشد، حتما حقوق‌بگیران و جمعیت کم‌درآمد را در سال جدید به خیابان می‌آورد که همین امر نشانه ناامنی است. ازسویی سیاست‌های دولت نامشخص است. کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند که در سال جدید آیا نرخ سوخت یا برق یا سایر اقلام افزایش پیدا می‌کند یا خیر. در کشوری که ناامنی وجود دارد و هیچ سیاستی ازسوی دولت قابل پیش‌بینی نیست، هیچ سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را در معرض چنین ریسک‌هایی قرار نمی‌دهد. بنابراین مهمترین ریسک‌ها برای سرمایه‌گذار در ایران، نبود امنیت و همچنین فقدان چشم‌انداز روشن از آینده و بلاتکلیفی است. در شرایط فعلی، اغلب سرمایه‌گذاران داخلی حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند یا تمایل به خروج سرمایه از کشور دارند. در گذشته مهاجرت در بین جوانان وجود داشت، بعدتر به نخبگان رسید و حالا مهاجرت به سرمایه‌گذاران رسیده است. عوامل متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد ایران با ریسک سرمایه‌گذاری بالا روبه‌روست.

فرصت‌ها: اگر نگرانی‌ها در مورد همکاری با روسیه و رفع موانع بانکی، گمرکی، حمل‌ونقل و تجاری برطرف شود، همکاری با روسیه می‌تواند برای ایران فرصت باشد. همچنین فرصت همکاری با کشورهای عربی خلیج‌فارس نیز به‌عنوان فرصت برای ایران باید مدنظر قرار گیرد.

اولویت‌ها: رفع شکاف عمیق و بی‌اعتمادی بین حاکمیت و مردم/شنیدن صدای مردم. موارد دیگری که دولت باید به آن توجه کند پرشمار است: بحران آب، کمبود برق، محیط‌زیست و آلودگی هوا، مهاجرت و…

بهرام شکوری، فعال اقتصادی

ریسک‌ها: البته پیش‌فرض سوال، گزاره‌ قابل اثباتی نیست و ممکن است طیفی از صاحبان سرمایه که دارای خصوصیت ریسک‌پذیری باشند، فعالیت در محیط ناامن و به دنبال آن احتمال سود بالاتر را ترجیح دهند. با این حال نگاه تجربی از میل بالاتر سرمایه‌گذاران به حضور در بستر ایمن یا ریسک مدیریت شده حکایت دارد. احتمال توافق هسته‌ای با غرب و تاثیر آن روی متغیرهای کلان اقتصاد ایران، همچنین احتمال حضور شرکت‌های خارجی متأثر از این توافق به‌عنوان رقیب یا همکار، به‌عنوان اصلی‌ترین چالش فضای کسب‌وکار شناخته می‌شود. بر این اساس این عامل، مهمترین تغییردهنده‌ بستر کسب‌وکار کشور خواهد بود.

فرصت‌ها: تعمیق حضور در بازار بین‌المللی اجزای زنجیره‌ارزش تولیدات معدنی علاوه بر ارزآوری، موجب ایجاد وابستگی صنایع خارجی به ارتباط تجاری با ایران شده و هزینه‌ی تحریم‌ها را برای دیگر کشورها افزایش می‌دهد. این اقدام در افزایش توان مذاکره برای کسب امتیازات بیشتر نیز موثر است. در برابر هرگونه اقدام در ایجاد محدودیت در جریان آزاد تجارت، حرکتی همسو با جریان تحریم کشور است.

اولویت‌ها: بهبود روابط سیاسی-اقتصادی بین‌المللی، ایجاد ثبات مقررات در داخل و در نهایت مدیریت عرضه‌ پول و کنترل هزینه‌های دولت اقدامات اساسی سیاست‌گذار در سال جاری باید باشد.

اخبار مرتبط:

اقتصاد ۱۴۰۲ از نگاه ۴ صاحبنظر و فعال اقتصادی

راه نجات اقتصاد ایران از نگاه ۴ صاحبنظر و فعال اقتصادی

تبعات بی‌ثباتی اقتصادی از نگاه ۴ فعال بخش خصوصی

ریسک‌های ۱۴۰۲ سرمایه‌گذاران از نگاه ۴ صاحبنظر و فعال اقتصادی